Kredyt obarczony ryzykiem walutowym jako zagadnienie społeczne. Kilka refleksji na temat sytuacji kredytobiorców kredytów indeksowanych do CHF/denominowanych w CHF w kontekście zasady sprawiedliwości sensu largo

Zjawisko kredytów frankowych w Polsce ujawniło nieskuteczność ochrony praw konsumentów oraz niezrozumienie unijnej idei równoważenia umownych praw i obowiązków konsumenta wobec przedsiębiorcy. Brak systemowego rozwiązania tej kwestii doprowadził do tego, że obecnie osoby posiadające zadłużenie we franku szwajcarskim toczą spór nie tylko z bankami, ale również z tą częścią społeczeństwa, która czuje się pokrzywdzona tym, że umowy zawierające klauzule abuzywne ulegają unieważnieniu. Tyle że perspektywa kredytobiorcy złotowego nie uwzględnia kluczowych czynników, które zdeterminowały taki układ zdarzeń (pomijając nawet fakt, że to nie orzeczenie sądu czyni umowę kredytu nieważną). W niniejszym artykule przedstawiono i omówiono owe czynniki, dzięki którym możliwa była ekspansja kredytów waloryzowanych kursem CHF w latach 2004–2010. Na podstawie ich analizy autorka dowodzi, że w tamtym okresie do nierównego potraktowania konsumentów w dostępie do usług kredytowych doszło, a obecnie toczone spory sądowe nie mogą uwzględniać zasady sprawiedliwości społecznej, która nie obejmuje dóbr czy usług, na które państwo nie ma wpływu przy zastosowaniu mechanizmów dystrybutywnych.

The phenomenon of Swiss franc mortgages in Poland revealed the ineffectiveness of consumer rights protection and a misunderstanding of the EU idea of balancing consumer contractual rights and obligations towards the trader. The lack of a systemic solution to this issue has led to the fact that currently persons with debts in Swiss francs are in dispute not only with banks, but also with that part of the society which feel disadvantaged by the fact that contracts containing abusive clauses have become cancelled. The PLN borrower’s perspective does not take into account the key factors that determined this pattern of events (even while ignoring the fact that it is not the court’s ruling that makes the mortgage agreement invalid). This article presents and discusses the factors thanks to which the expansion of loans indexed with the CHF rate in 2004–2010 was possible. Based on this analysis, the author proves that unequal treatment of consumers in access to the credit services occurred at that time, and that currently pending litigation cannot take into account the principle of social justice, which does not include goods or services over which the state has no influence, when applying distributive mechanisms.