Edukacja i mobilność. Rola wykształcenia w procesie migracyjnym na przykładzie badania Polaków przebywających w Szkocji

The paper is an attempt to answer the question about relation between education and mobility in condition of changing society. For this purpose was used survey research conducted amid post-accession migrants form Poland actually living in Scotland. The research was conducted in two stages, and participated in this 627 respondents living in varied part of Scotland. The first step was to conduct face-to-face interviews (258 respondents), while in the second stage was used CAWI method (Computer Assisted Web Interviews) (369 respondents). Collected empirical data has permitted to establish relation between degree level of education and migration motive of respondents. We can assume that factor explaining of that relation is cultural capital of man, which is collected during education process, in an institutionalized and embodied form. A ready-to-mobility attitude is a resource transmitted in socialization process. The longer individual attends to institutionalized form of education, the more often they manifested migration motivation focused on post-material values – willingness to meet a new challenge in live or assembling a new live experience connected to personal development.

Tekst stanowi próbę odpowiedzenia na pytanie o relację między edukacją a mobilnością jednostki w warunkach zmieniającego się społeczeństwa. W tym celu wykorzystano badania sondażowe zrealizowane wśród poakcesyjnych emigrantów z Polski zamieszkujących obecnie Szkocję. Badanie przeprowadzono w dwóch etapach i uczestniczyło w nim 627 respondentów zamieszkujących zróżnicowany obszar Szkocji. Pierwszy etap polegał na wywiadach bezpośrednich (wzięło w nim udział 258 respondentów), a w drugim wykorzystano metodę CAWI (Computer Assisted Web Interviews) (369 respondentów). Zebrany materiał analizy pozwolił na ustalenie związku między poziomem wykształcenia badanych a motywami emigracyjnego wyjazdu. Za element wyjaśniający ów związek można przyjąć kapitał kulturowy jednostki gromadzony w trakcie procesu edukacji w formie zinstytucjonalizowanej, jak i ucieleśnionej. Gotowość do mobilności stanowi zatem zasób przekazywany w procesie socjalizacji. Im dłużej jednostka poddawana jest zinstytucjonalizowanym formom edukacji, tym częściej przejawia ona motywację migracyjną zorientowaną na wartości niematerialne – chęć sprostania nowemu wyzwaniu życiowemu czy zgromadzenie nowych doświadczeń, związanych z rozwojem osobistym.