Rosja: Azja czy Europa? Rozważania o świadomości inteligencji polskiej XIX wieku jako kontekście ideowym twórczości Cypriana Norwida

Przedmiotem artykułu jest omówienie poglądów polskiej inteligencji współczesnej Cyprianowi Norwidowi na kwestię przynależności Rosji do Europy. Wśród omawianych przykładów szczególnie często pojawiają się próby wyrzucenia Rosji poza obręb Europy poprzez podkreślanie jej azjatyckości. Rzadziej można spotkać przykłady myśli panslawistycznej. Poglądy Norwida na kwestię przynależności Azji wydają się na tym tle niezwykle zrównoważone. Poeta dostrzegał odmienność Rosji, jednak uważał, że jej izolowanie od Europy może przynieść więcej strat niż korzyści.

The article discusses the views of the Polish intelligentsia in Cyprian Norwid’s lifetime on the issue of Russia’s membership in Europe. Among the discussed examples there are particularly frequent attempts to push Russia out of Europe by emphasising its Asian character. The examples of pan-Slavic ideas are less frequent. Against this background, Norwid’s views on the question of Russia’s Asianness seem to be exceptionally balanced. The poet noticed that Russia was different, but he believed that isolating it from Europe could be more detrimental than beneficial.