Świadectwa Zagłady

Holokaust, dokonany przez nazistów w czasie II wojny światowej na prawie sześciu milionach Żydów, odcisnął wyraźne piętno na powojennej rzeczywistości. Wydarzenie to spowodowało ogromną pustkę zauważalną na wielu płaszczyznach, m.in. demograficznej, społecznej, kulturowej i architektonicznej. Pamięć o Holokauście, żywa wśród ocalałych, była próbą wypełnienia tej pustki. W niniejszym artykule omówiono dwa główne problemy: pamięć i świadectwa ocalonych, które zostały już dogłębnie zbadane. Pojęcia te są obecne w dyskursie teoretycznym i publicznym. Zamiast całościowej prezentacji pamięci o Holokauście i roli świadectwa w przedstawianiu Holokaustu lub próby zdefiniowania tych wyrażeń, postanowiłem zająć się trzema aspektami. W kręgu moich zainteresowań znajduje się, po pierwsze, podejście historiografii Holokaustu do świadectw ocalałych. Po drugie, badam relację między świadectwami a pamięcią o Holokauście. Artykuł kończy się wreszcie próbą przedstawienia problemu pamięci o Holokauście w odniesieniu do świadectw byłych więźniów obozu koncentracyjnego na Majdanku.

The Holocaust, carried out by the Nazi during the second world war on almost six million Jews, has left its distinct mark on the post-war reality. This event has resulted in great emptiness, noticeable on many levels, e.g. demographic, social, cultural and architectural. The memory of the Holocaust, vivid among the survivors, was an effort to fill that void. This paper discusses two major problems: the memory and the testimonies of survivors, both of which have already been thoroughly explored. These terms are present in theoretical and public discourse. Instead of comprehensive presentation of the memory of the Holocaust and the role of testimony in representing the Holocaust or attempting to define the expressions in question, I have chosen to delve into three aspects. What is in the scope of my interest is, firstly, the approach of the historiography of the Holocaust to the testimonies of survivors. Secondly, I am investigating the relation between the testimonies and the memory of the Holocaust. Finally, the paper concludes in an attempt to present the problem of the memory of the Holocaust in relation to the testimonies of former prisoners of Concentration Camp at Majdanek.