Wskaźnik przedsiębiorczości w jednostkach terytorialnych Polski –zróżnicowanie w czasie i przestrzeni

Przedmiotem artykułu jest analiza zjawiska prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne, mierzonego wskaźnikiem liczby tych osób na 100 osób w wieku produkcyjnym. Wskaźnik ten nazywany jest nieraz wskaźnikiem przedsiębiorczości, mimo że mierzy tylko jeden z jej przejawów. Badania prowadzono w układzie podregionów, powiatów i gmin (według ich rodzaju, z wyodrębnieniem miast w gminach miejsko-wiejskich). Celem badań było poznanie zróżnicowania badanego wskaźnika w czasie, przestrzeni, w zależności od rodzaju jednostki terytorialnej i wielkości miasta (w przypadku miast) oraz uzyskanie odpowiedzi na pytania: Czy można zauważyć i wyjaśnić prawidłowości? Czy można stwierdzić stan nasycenia w niektórych jednostkach? Jako metody stosowano: analizy statystyczne rozkładów wskaźników stanu i dynamiki, wykresy, analizy kartograficzne oraz badanie korelacji wskaźników stanu i dynamiki ze sobą oraz z liczbą ludności miast, bezrobociem, PKB (dla podregionów) i dochodami własnymi gmin. Stwierdzono duże zróżnicowanie wskaźników i następujące prawidłowości: wskaźniki stanu w miastach są wyższe niż na wsi, nie ma korelacji z wielkością miast, najwyższe wskaźniki występują na obszarach turystycznych i metropolitalnych, a najniższe - we wschodniej Polsce. Niewiele jest prawidłowości w dynamice zjawiska. Przedsiębiorczość przejawiająca się w tworzeniu firm w większym stopniu niż czynnikiem rozwoju jest efektem rozwoju wywołanym przez inne czynniki.

The subject of the article is to analyze the phenomenon of economic activity by natural persons, measured by an indicator of the number of these persons to 100 persons at working age. This indicator is sometimes called the indicator of entrepreneurship, although it only measures one of its aspects. The study was conducted on the level of sub-regions, poviats (counties) and gminas (municipalities - according to their kinds, including towns in urban-rural gminas). The objective of the study was to recognize the diversity in the examined indicator in time and space, depending on the kind of a territorial unit and the size of the town (in case of towns) as well as to obtain the answers to the following questions: Can any regularity be noticed and explained? Can the state of saturation be verified in some units? The methods of research included: statistical analysis of indicators of states and dynamics, charts, cartographic analysis, and examining the correlation of indicators of states and dynamics with each other and with the towns’ population, unemployment, GDP (subregions) and the revenue of municipalities. A large diversity of indicators and the following regularity were found: indicators in towns are generally higher than in rural areas, there is no correlation with the size of towns; the highest indicators are in metropolitan and tourist areas, the lowest - in the East of Poland. There are little regularities in the dynamics of the phenomenon. Entrepreneurship as a creation of companies rather than a factor of development is the result of development caused by other factors.