Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju Camino de Santiago w Polsce

W 2003 r. europejska sieć Camino de Santiago - Drogi św. Jakuba - dotarła do granicy niemiecko-polskiej w Görlitz - Zgorzelec. W następnym roku grupa miłośników Szlaku Jakubowego w  Polsce rozpoczęła prace nad wytyczeniem i  oznakowaniem pierwszych polskich odcinków szlaku pielgrzymkowego do Santiago de Compostela. W kolejnych latach w wielu regionach Polski pojawiały się inicjatywy oznakowania nowych odcinków Drogi św. Jakuba. Finałem tych projektów jest imponująca liczba 34 oznakowanych polskich odcinków Szlaku św. Jakuba, które łącznie tworzą sieć Camino de Santiago o długości ponad 6 460 km. Przedmiotem badań omówionych w niniejszym artykule były wybrane odcinki Drogi św. Jakuba znajdujące się właśnie na terenie Polski. Badania terenowe przeprowadzono w latach 2006-2017 na 12 takich odcinkach. W sumie, w czasie pieszej wędrówki, przebadano ponad 1 200 km Szlaku św. Jakuba. Celem badań było poznanie przemian, które zaszły w sektorze usług turystycznych na wybranych polskich odcinkach Drogi św. Jakuba, a  także przeanalizowanie działań przedsiębiorczych podejmowanych przez władze samorządowe, stowarzyszenia i organizacje turystyczne, bractwa i stowarzyszenia św. Jakuba, a także przedsiębiorców w celu rozwoju ruchu pielgrzymkowego, turystyki religijnej i turystyki kulturowej na badanych szlaku. W przedstawieniu wyników badań posłużono się przede wszystkim metodą opisowo-analityczną, kartograficznymi metodami prezentacji danych, a także metodami statystycznymi. Wyniki badań wskazują, że projektowanie, wytyczanie i oznakowanie 34 polskich odcinków Camino de Santiago jest przede wszystkim zasługą grup miłośników Drogi św. Jakuba, caminowiczów, członków bractw św. Jakuba, stowarzyszeń Jakubowych oraz duszpasterzy. W zdecydowanej większości była to inicjatywa oddolna i wyraz społecznej przedsiębiorczości dziesiątek osób. Dopiero na kolejnych etapach rozwoju Drogi św. Jakuba w poszczególnych regionach stopniowo w „projekty caminowe” włączały się władze samorządów terytorialnych.

In 2003 the European network of Camino de Santiago - Way of St. James reached the border between Germany and Poland in Görlitz - Zgorzelec. In the following year, a group of fans of the Way of St. James in Poland started activities aimed at setting out and marking the first Polish sections of the pilgrimage route to Santiago de Compostela. In the next years, many regions of Poland witnessed initiatives of marking new sections of the Way of St. James. The projects were finalised with an impressive number of 34 marked Polish sections of the Way of St. James which jointly made the network of Camino de Santiago of a length of more than 6,460 km. Selected sections of the Way of St. James in constitute the subject of research. Field studies were conducted during the years 2006-2017 in twelve Polish sections of Camino de Santiago. A length of more than 1,200 kilometres of the Route of St. James was examined (by walking). The objective of the research was to learn about transformations in the sector of tourism services which occurred on selected Polish sections of the Way of St. James and to analyse entrepreneurial activities undertaken both by local government authorities, tourism associations and organisations, Brotherhoods and Associations of St. James, and businesses in order to develop pilgrimage movements, religious tourism and cultural tourism on the analysed route. When presenting research results, mainly the descriptive and analytical method, cartographic presentations methods and statistical methods have been used. The conducted research has shown that the designing, setting out and marking of 34 Polish sections of Camino de Santiago is mainly the contribution of groups of fans of the Way of St. James, Camino pilgrims, members of the Brotherhoods of St. James and Associations of St. James, and priests. In the majority of cases, this was a “grassroots” initiative and an expression of social entrepreneurship of dozens of people. It was only at subsequent stages of the development of the Way of St. James in individual regions that local government authorities gradually joined “Camino” projects.