W Polsce istnieje obecnie kilka izolowanych odcinków linii kolei dużych prędkości (KDP), a ponadto opracowano szereg planów budowy następnych linii KDP. Niestety plany te są niestabilne, fragmentaryczne, a ponadto w wielu punktach kontrowersyjne. Zachodzi zatem obawa, że ich ustalenia nie są właściwe, co może doprowadzić do stworzenia docelowo niespójnej i niefunkcjonalnej sieci tych linii.
W tej sytuacji niniejsze opracowanie ma na celu identyfikację mocnych i słabych stron dotychczasowych ustaleń tych planów oraz na tej podstawie dokonanie wstępnego wyboru rozwiązań optymalnych prowadzących do stworzenia docelowo spójnego systemu KDP dostosowanego do potrzeb pasażerów.
Przede wszystkim autor zwraca uwagę na diametralne różnice w ustaleniach rozwojowych między Koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju 2030 a Strategią zrównoważonego rozwoju transportu do 2030 roku, dowodząc, że ten drugi dokument planistyczny powstał na bazie programu rozwoju Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) bez uwzględnienia wcześniej opracowanej Koncepcji. Tymczasem ta koncepcja zawiera lepsze rozwiązania rozwojowe niż Strategia, głównie z powodu oparcia w Koncepcji przyszłego kształtu sieci linii KDP na zidentyfikowanej strukturze osadniczej kraju, a nie na zasadzie linii KDP zbiegających się w CPK z pominięciem częstokroć centrów wielkich aglomeracji miejskich w Polsce.
Korygując ten podstawowy błąd Strategii i programu kolejowego CPK, autor opracował wstępnie optymalny układ 11 linii KDP w Polsce, przebiegających przez centra 10 największych aglomeracji krajowych i wiążących je z 8 aglomeracjami zagranicznymi położonymi najbliżej granicy Polski. W tym układzie obsługa szybką koleją lotniska CPK została oparta tylko na jednej linii KDP biegnącej z Warszawy do Łodzi przy założeniu, że dojazdy do CPK z innych miast zostaną zapewnione pośrednio, głównie przez przesiadki na stacjach węzłowych KDP w centrach Warszawy i Łodzi. Wybrane przez autora największe aglomeracje w kraju to Warszawa, Katowice, Kraków, Łódź, Gdańsk–Gdynia, Wrocław, Poznań, Bydgoszcz–Toruń, Szczecin i Lublin, natomiast wyżej wspomniane aglomeracje zagraniczne to Berlin, Kijów, Budapeszt, Wiedeń, Mińsk, Praga, Lipsk oraz Ryga.
There are currently several isolated sections of high-speed rail (HSR) lines in Poland, and a number of plans have been developed for the construction of further high-speed rail lines. Unfortunately, these plans are unstable, fragmentary and, moreover, controversial in many points. There is therefore a concern that their arrangements are inaccurate, which may ultimately lead to the creation of an incoherent and non-functional network of these lines.
In this situation, this study aims to identify the strengths and weaknesses of the existing arrangements of these plans and on this basis to make a preliminary selection of optimal solution leading to the creation of a coherent HSR system tailored to the needs of passengers.
First of all, the author draws attention to the diametrical differences in the development arrangements between The National Spatial Development Concept 2030 (NSDC 2030) and Sustainable Transport Development Strategy until 2030, providing that the latter document was created on the basis of the Solidarity Transport Hub Poland (STH) development programme without taking into account the previously developed Concept. Meanwhile, this Concept includes better development solutions than the Strategy, mainly due to the fact that the future shape of the HSR network in the Concept is based on the identified settlement structure of the country, rather than on the principle of HSR lines converging in the STH, often avoiding the centres of large urban agglomerations in Poland.
Correcting this basic error in the Strategy and the STH railway programme, the author initially developed the optimal layout of 11 HSR lines in Poland, running through the centers of the 10 largest national agglomerations and connecting them with 8 foreign agglomerations closest to the Polish border. In this arrangement, the high-speed railway service of the STH airport was based on only one HSR line running from Warsaw to Łódź, on the assumption that access to STH from other cities would be provided indirectly, mainly by transfers at HSR junction stations in the centers of Warsaw and Łódź. The largest agglomerations of the country selected by the author are Warsaw, Katowice, Kraków, Łódź, Gdańsk-Gdynia, Wrocław, Poznań, Bydgoszcz-Toruń, Szczecin and Lublin, while the above-mentioned foreign agglomerations are Berlin, Kyiv, Budapest, Vienna, Minsk, Prague, Leipzig and Riga.
