Dwie próby naturalizacji świadomości fenomenalnej: neuro- i heterofenomenologia

Obserwowane w ostatnich dekadach zainteresowanie świadomością, tak na gruncie filozofii umysłu, jak i nauk kognitywnych i neurokognitywnych, wiąże się z próbami włączenia doświadczenia subiektywnego w obszar naturalistycznie pojmowanej nauki. Próby takie podejmowane są z różnych perspektyw badawczych, z których w artykule omawiam dwie: neurofenomenologię i heterofenomenologię. Mimo nawiązań do fenomenologii husserlowskiej koncentrują się one (w mniejszym lub większym stopniu) na sprawozdaniach introspekcyjnych osób badanych. W artykule omawiam różne sposoby, na jakie odwołania do fenomenologii i świadomości fenomenalnej są w nauce podejmowane, oraz zwracam uwagę na chaos terminologiczny (i merytoryczny) panujący w tym zakresie. Wskazuję też na trudności, jakie wiążą się z próbami naturalizacji świadomości fenomenalnej czy fenomenologicznej, zarówno na gruncie neurobiologicznym, jak i filozoficznym. Zasygnalizowany zostaje też problem statusu świadomości fenomenalnej (w tym zwłaszcza jej roli przyczynowej).