Dorobek naukowy pedagogiki specjalnej w kontekście współczesnych wyzwań badawczych

Artykuł został poświęcony ukazaniu dorobku naukowo-badawczego pedagogiki specjalnej, ze szczególnym uwzględnieniem okresu ostatnich 10 lat. Autorka we wprowadzeniu prezentuje dokonania Marii Grzegorzewskiej, uznanej za twórczynię polskiej pedagogiki specjalnej, a następnie zarysowuje najistotniejsze osiągnięcia badawcze naukowców-pedagogów specjalnych z przełomu wieków XX i XXI. Na tym tle został przedstawiony przegląd literatury za pomocą jednej z jego form, a mianowicie badania zakresu literatury. Poddane analizie zostały 73 monografie opracowane na podstawie prowadzonych przez autora/autorkę badań, w których w tytule, wstępie i/lub spisie treści odszukano wyrażenia: „pedagogika specjalna”, „niepełnosprawność/osoba z niepełnosprawnością” oraz „analiza wyników badań”. W przeglądzie uwzględniono podmiot(y), przedmiot(y) oraz podejście badawcze rozpoznane w wyszukanej literaturze. Uzyskane dane zostały odniesione do obszarów rozwojowo-badawczych zarysowanych przez Amadeusza Krause w artykule pt. Teoretyczne i empiryczne problemy pedagogiki specjalnej. Zarys obszarów badawczych, zamieszczonym w czasopiśmie „Niepełnosprawność. Półrocznik Naukowy” 2009 nr 1. To opracowanie przyjęte zostało jako punkt odniesienia, ponieważ zostało opublikowany 10 lat temu, a okres 2009-2019 wyznaczony został do zbadania dorobku pedagogiki specjalnej, żeby móc określić kierunki rozwoju dyscypliny, jej najistotniejsze osiągnięcia, dominujące tendencje w doborze paradygmatów badawczych oraz zarysować trendy rozwoju na kolejne lata.

The article presents the scientific and research achievements of special education, with particular emphasis on the last 10 years. In the introduction, the author presents the achievements of Maria Grzegorzewska, recognized as the founder of Polish special pedagogy, and then outlines the most important research achievements of scientists - special educators from the turn of the 20th and 21st centuries. Against this background, a review of the literature was presented using one of its forms, namely the study of the scope of literature. 73 monographs developed on the basis of research conducted by the author / author, in which the title, introduction and / or table of contents searched for "special education", "disability / person with disability" and "analysis of research results". The review includes subject(s), object(s) and research approach identified in the found literature. The obtained data were referred to research and development areas outlined by Amadeusz Krause in the article entitled Theoretical and empirical problems of special pedagogy. An outline of the research areas, published in the magazine "Disability. Scientific Half-Yearly " 2009 No. 1. This study was adopted as a reference because it was published 10 years ago, and the period 2009-2019 was designated to examine the contemporary achievements of special pedagogy in order to be able to determine the directions of development of the discipline, its most important achievements, dominant tendencies in the selection of research paradigms and outline development trends for the coming years.