KONSTYTUCYJNE GWARANCJE OCHRONY JĘZYKA PAŃSTWOWEGO A PRAWA MNIEJSZOŚCI W ESTONII

W niniejszym opracowaniu dokonano analizy estońskich przepisów konstytucyjnych i ustawowych odnoszących się do statusu języka państwowego i mniejszości narodowych. Począwszy od lat 90. XX w. odbudowę estońskiej państwowości silnie powiązano z ochroną języka tytularnego. W okresie dominacji radzieckiej w administracji państwowej i wśród urzędników, jak również w kluczowych sektorach gospodarki przeważał język rosyjski. Istotnie zmieniła się także struktura społeczna – znaczący odsetek mieszkańców stanowiła ludność rosyjskojęzyczna. Władze niepodległej Estonii uznały za priorytet wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych sytuujących język państwowy jako podstawowy język komunikacji. Konieczne stało się równocześnie zabezpieczenie praw mniejszości narodowych, o przestrzeganie których upominała się społeczność międzynarodowa. Opracowanie stanowi próbę oceny, w jakim stopniu w przypadku Estonii udało się zrównoważyć wartości konstytucyjne – ochronę języka państwowego i zasadę niedyskryminacji.

This paper analyses the Estonian constitutional and statutory provisions concerning the status of the official language of the Republic of Estonia and the national minorities in that country. Since the 1990s the restoration of Estonian statehood has been closely connected with the protection of Estonian, the country’s official language. When Estonia was part of the Soviet Union, Russian was the prevalent language used in administrative institutions and by state officials, as well as in the key sectors of the Estonian economy. The country’s social structure underwent a significant change – speakers of Russian made up a considerable part of the population. The authorities of independent Estonia considered it a priority to implement appropriate legal regulations making Estonian the official language of the Republic of Estonia for use in public discourse. But at the same time it was imperative to secure the rights of national minorities, which the international community required Estonia to respect. This paper is an attempt to assess the extent to which Estonia has managed to balance its constitutional values, i.e. the protection of its official language, with the principle of non-discrimination.