Umowa agencyjna a pośrednictwo w zakresie czynności bankowych. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2018 r. (I CSK 478/17, Legalis nr 1785293)

W glosie podano w wątpliwość wyodrębnienie w umowie o pośrednictwo w zakresie czynności bankowych obowiązku prowadzenia placówki bankowej w sytuacji, gdy pośrednik wynajmuje lokal banku i zatrudnia własnych pracowników. Zakwestionowano również zasadność wyróżniania po stronie agenta obowiązku organizacji przedsiębiorstwa agenta oraz zarządzania tym przedsiębiorstwem. Jako sprzeczne z naturą umowy o pośrednictwo w czynnościach bankowych uznano zastrzeżenie odpłatności z tytułu udostępnienia pośrednikowi przez dającego zlecenie know-how w sytuacji, w której pośrednik ma obowiązek korzystania przy wykonywaniu pośrednictwa z udostępnionego know-how przede wszystkim w interesie banku. Podtrzymano pogląd, według którego pełny zakres usług objętych outsourcingiem w rozumieniu art. 6a Prawa bankowego wykracza poza zakres typowej umowy agencyjnej. Podważono zasadność stosowania w przypadku wynagrodzenia agenta reguły godziwego zysku, a także trafność kwalifikacji jako naruszenia obowiązku lojalności natychmiastowego ograniczenia przez będący dającym zlecenie bank sprzedaży produktów kredytowych w obliczu konieczności ochrony jego interesów. W glosie poddano krytyce stanowisko Sądu Najwyższego, według którego warunkiem skuteczności zastrzeżenia prawa do wypowiedzenia w umowie agencyjnej zawartej na czas oznaczony jest wskazanie przyczyn uzasadniających wypowiedzenie. Opowiedziano się za możliwością nadania przez strony umowy agencyjnej terminowi, na który zawarto tę umowę, charakteru terminu określającego tylko maksymalny czas trwania zobowiązania z umowy agencyjnej. W glosie wskazano na wątpliwości dotyczące twierdzenia, że wartość nieponiesionych przez agenta kosztów, które byłyby związane z jego działalnością, może uzasadniać podwyższenie wysokości świadczenia wyrównawczego.

The commentary questions identification of the obligation to manage the bank station, when the bank agent is the tenant of the bank office and the employer. The commentary also questions the duty of a bank agent to establish and manage the agent’s corporation and states that stipulation of the obligation to pay for know-how by the agent obliged to use of the principal’s know-how mainly in the principal’s interest during performing the intermediation is contradictory to the nature of the bank agency contract. The gloss upholds the view that the entire range of services covered by outsourcing within the meaning of Article 6a of the Banking Law goes beyond the scope the agency contract within the meaning of Article 758 § 1 of the Civil Code. The commentary questions the application of the rule of fair profit to the agent’s remuneration and also questions the view that the immediate reduction of the credit offer made by the bank who is the principal in order to protect his interests may be regarded as the breach of the principal’s obligation to act loyally. The commentary criticises the view of the Supreme Court that the specification of the instances justifying the termination of the agency contract is the condition for the effectiveness of the stipulation of the right to terminate contained in the agency agreement concluded for a fixed term. As a rule the commentary accepts the right of the parties of the agency agreement to stipulate that the term fixed in the agency agreement is only the maximum term for which this agreement has been concluded. The commentary points to doubts as to view that value of the unincurred agent’s costs which would be related to performing the order justifying the increasing the amount of an indemnity.