Zabezpieczenie praw właścicieli w postępowaniu wywłaszczeniowym – wybrane aspekty

The institution of expropriation is an instrument for public authorities to actuate discharge of public tasks that are important for general needs of society. Substantive conditions of expropriation determine activities of public administrative authorities that reach for this instrument while specifying protection of ownership rights under the Polish legal system. In addition, they guarantee constitutional standards of expropriation that also include expropriation procedures regulated by statutes that protect owners’ interests against excessive public legal interference with their rights. Securing rights of expropriated property owners is of paramount importance in the perspective of both standards of democratic rule of law and their compliance with axiology of the provisions of the Polish Constitution. The conclusions reached in this paper will help to assess how they fulfil the constitutional determinants of expropriation.

Instytucja wywłaszczenia jest narzędziem w rękach władzy publicznej urzeczywistniającym realizację zadań publicznych ważnych z punktu widzenia potrzeb ogólnospołecznych. Materialnoprawne przesłanki wywłaszczeniowe determinują aktywność organów administracji publicznej w sięganiu po ten instrument, będąc jednocześnie dookreśleniem ochrony prawa własności w polskim porządku prawnym. Ponadto stanowią gwarancję dochowania konstytucyjnych standardów wywłaszczenia, przez które rozumie się także ustawowo uregulowane procedury wywłaszczeniowe, w ramach których chronione są interesy właścicieli przed nadmierną publicznoprawną ekspansją w ich prawa. Zabezpieczenie praw właścicieli nieruchomości wywłaszczanych ma ogromne znaczenie z punktu widzenia zarówno standardów demokratycznego państwa prawnego, jak i ich zgodności z aksjologią przepisów Konstytucji RP. Poczynione w niniejszym artykule ustalenia pozwolą na ich ocenę pod względem spełnienia konstytucyjnych determinantów wywłaszczenia.