Stosunki Unii Europejskiej z Organizacją Narodów Zjednoczonych

W artykule omówiono ewolucję statusu Wspólnoty Europejskiej (WE)/Unii Europejskiej (UE) w Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w perspektywie badań teoretycznych dotyczących stosunków między międzyrządowymi organizacjami międzynarodowymi. W pierwszym podrozdziale dokonano analizy literatury, której celem jest wyjaśnianie ogólnych procesów oraz przesłanek mających wpływ na rozwój stosunków między organizacjami międzynarodowymi i którą można w związku z tym zaliczyć do literatury o charakterze teoretycznym w tym zakresie. W tym kontekście wyróżniono m.in. badania zajmujące się wyjaśnianiem różnych kategorii przesłanek stanowiących przyczynę nawiązywania i późniejszego rozwoju stosunków między organizacjami międzynarodowymi, literaturę wyjaśniającą przesłanki współpracy oraz rywalizacji między organizacjami międzynarodowymi, a także literaturę dotyczącą kwestii stosunków w ramach tzw. sieci międzyorganizacyjnych. W drugim podrozdziale omówiono najważniejsze monografie odnoszące się m.in. do zagadnień istotnych z punktu widzenia badań na temat stosunków UE z innymi organizacjami międzynarodowymi o charakterze międzyrządowym. W podrozdziałach trzecim i czwartym przedstawiono ewolucję statusu UE w ONZ, dokonując analizy uprawnień Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), a następnie WE oraz UE w ONZ w latach 1974–2011, dalej wskazując najważniejsze zmiany wprowadzone w tym zakresie na podstawie rezolucji 65/276 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 3 maja 2011 r. W ramach konkluzji podjęto próbę oceny wprowadzonych zmian w statusie UE w ONZ m.in. na tle statusu, zabiegów i oczekiwań innych pozapaństwowych uczestników stosunków międzynarodowych, w tym organizacji pozarządowych wobec rozwoju ich stosunków z ONZ.

The article discusses the evolution of the EC/EU’s status in the UN from the perspective of theoretical studies of the relations between intergovernmental international organisations. The first section is dedicated to an analysis of the literature that explains the general processes and determinants affecting the development of relations between international organisations and that, consequently, can be considered relevant theoretical literature in this field. In this context, the author highlights, among others, studies dedicated to the explication of various categories of determinants underlying the establishment and development of relations between international organisations, works explaining the determinants of cooperation and rivalry between international organisations and works explaining the relations in interorganisational networks. In the second section, the author discusses the most important monographs addressing, for example, issues important for research on the relations between the EU and other intergovernmental international organisations. The third and fourth sections are devoted to the evolution of the EU’s status in the UN, including an analysis of the competences of the EEC and then the EC and the EU in the UN between 1974 and 2011, followed by a discussion of the most important changes introduced in this regard under United Nations General Assembly Resolution 65/276 of 3 May 2011. In conclusions, the author seeks to evaluate the changes in the EU’s status in the UN compared to, among others, the status, efforts and expectations of other non-state participants of international relations, including non-governmental organisations, in the context of the development of their relations with the UN.