Мовна ідентичність етнічних спільнот у контексті української мовної ситуації

The article outlines the main sociolinguistic parameters of collective language identity. The role of such constructs as ethnicity, statehood, linguistic and cultural value is considered in terms of the formation of language identity. The approach to the analysis here was chosen with taking account of the post-totalitarian specifics of the language situation in Ukraine. The correlation between ethnolanguage and national language identity has been traced. Determinants such as language status, language vitality, sociolinguistic capacity of communities and institutional support are taken into consideration. The importance of language management and language planning in the country and innovative principles of European language policies (language tolerance, language integration, preservation of endangered languages and emphasis on language rights) are underlined as points of reference for focusing on the language identity of ethnic communities. Theoretical substantiation of the concepts “ethnolinguistic identity” and “national (state) language identity” is offered.

Niniejsze badanie określa główne parametry socjolingwistyczne zbiorowej tożsamości językowej. Rozważana jest rola takich konstruktów, jak etniczność, państwowość, wartość językowa oraz kulturowa w kształtowaniu tożsamości językowej. Podejście do analizy zostało wybrane z uwzględnieniem posttotalitarnej specyfiki sytuacji językowej w Ukrainie. W badaniu została podjęta próba prześledzenia korelacji między etnolingwistyczną a narodową tożsamością językową. Zostały przeanalizowane takie determinanty, jak status językowy, witalność języka, socjolingwistyczna siła społeczności i wsparcie instytucjonalne. Podkreśla się znaczenie zarządzania i planowania językowego w kraju oraz nowatorskie zasady europejskiej polityki językowej (tolerancja językowa, integracja językowa, ochrona zagrożonych języków, zwrócenie szczególnej uwagi na prawa językowe) jako punkty odniesienia dla skupienia się na językowej tożsamości społeczności etnicznych. Proponuje się teoretyczne uzasadnienie pojęć tożsamość etnolingwistyczna i narodowa (państwowa) tożsamość językowa.