System transporto-logistyczny Białorusi i jego potencjał tranzytowy

Analizując rozwój ekonomiczny Białorusi w okresie transformacji gospodarczej zaznacza się obniżone tempo wzrostu PKB w ostatnich latach oraz wzrost zadłużenia zewnętrznego. Dalsze inwestycje związane z modernizacją gospodarki wymagają poszukiwania nowych źródeł finansowania. System transportowo-logistyczny kraju, powiązany z ogólnym układem komunikacyjnym przestrzeni europejskiej, wyróżnia się dynamicznym rozwojem, w którym znaczącą rolę odgrywają przewozy tranzytowe. W artykule przeanalizowane zostały dynamika przewozów ładunków oraz praca przewozowa podstawowych elementów systemu komunikacyjnego (transportu kolejowego, drogowego, wodnego śródlądowego, rurociągowego, lotniczego) oraz efektywność i trendy rozwojowe w zakresie przewozów ładunków tranzytowych. Pokazano znaczenie korytarzy paneuropejskich z ukształtowanymi kierunkami multimodalnych przewozów tranzytowych. Przeanalizowano usługi przewozowe i strukturę ładunków w tranzycie kolejowym, jako wiodącym elemencie systemu transportowego, przedstawiono dynamiczny rozwój transportu samochodowego, spadek tranzytu transportem rurociągowym, stagnację w przewozach śródlądowych przy posiadanym potencjale dróg wodnych oraz wzrost tranzytu w transporcie lotniczym. Zaprezentowano uwarunkowania dotyczące funkcjonowania białoruskich centrów logistycznych, cechy ich lokalizacji przestrzennej w regionach kraju oraz bariery stojące na drodze do efektywnego funkcjonowania operatorów logistycznych. Położenie geograficzne i poziom rozwoju systemu transportowo-logistycznego dają Białorusi duże możliwości wzmocnienia swoich eksportowych i tranzytowych pozycji w obszarze eurazjatyckim, z włączeniem w światowe i regionalne szlaki dostaw towarowych pomiędzy globalnymi (Europa–Chiny) i regionalnymi (kraje UE–Rosja) ośrodkami geoekonomicznymi.

Considering the tendencies of economic development of Belarus during the economic transformation, such as the slowdown of GDP growth rates in recent years and the increase of the volume of external debt, the search for various sources of investment resources for the implementation of the economy modernization program is required. The transport and logistics system of the country, connected to the pan-European geo-economic space, is characterized by dynamic development with a significant segment of transit traffic. The dynamics of freight traffic, volume and structure of freight turnover of the main modes of the transportation system (rail, road, inland waterway, pipeline, air transport), as well as efficiency and development trends in the transit cargo segment are being analyzed. Significance of the Trans-European transport network corridors as the main directions for multimodal transit flows is explained. Such issues, as dynamics and structure of cargo transportation in railway transport (as the main element of the cargo transit system), dynamic development of road transport, reduction of transit via pipelines, stagnation of inland water transport (with significant potential of waterways), increase in navigation transit in air transport are explained and disclosed. Operational peculiarities of the Belarusian logistics centers, their spatial concentration in the regions of the country, as well as the nature of the barriers limiting their effective operation are presented. With advantageous geographical location and a high level of transportation and logistics complex development, Belarus has a significant potential for expanding its export and transit functions by joining the global and regional cargo transportation routes between global (Europe–China) and regional (EU–Russia) geo-economic centers.