Problemy i trudności w nauczaniu geografii Polski w świetle wypowiedzi nauczycieli tego przedmiotu z województwa świętokrzyskiego

Celem opracowania jest próba określenia problemów i trudności w nauczaniu geografii Polski jakie napotykają nauczyciele geografii gimnazjów województwa świętokrzyskiego. Aby poznać wyżej wymienione problemy i trudności, przeprowadzono badania sondażowe. Wykorzystano w tym celu: ankietę (10 pytań) i kwerendę literatury. Nauczyciele w większości uważają, że nie mają problemów z nauczaniem geografii Polski. Jednak około 40% badanych twierdzi, że ich trudności związane są m.in. z niewystarczającym przygotowaniem absolwentów szkoły podstawowej do nauczania-uczenia się geografii na poziomie gimnazjum, małą liczbą godzin w cyklu kształcenia, brakiem własnych umiejętności selekcji materiału, określenia treści najważniejszych i mniej istotnych, brakiem danych statystycznych związanych z realizacją zagadnień społeczno-gospodarczych (respondenci nie mają aktualizacji w podręcznikach szkolnych). W procesie nauczania geografii Polski największy odsetek nauczycieli skupia swoją uwagę głównie na geografii fizycznej, a nieliczni na geografii ekonomicznej. Na pytanie, które zagadnienia z geografii Polski najsilniej wiążą się z wychowaniem patriotycznym, nauczyciele wskazywali działy programowe: mój region, krainy geograficzne, miejsce Polski w Europie, podział administracyjny, położenie Polski, Polska na mapie politycznej Europy, tradycje kulturowe, miejsca historyczne. Do nauczania geografii nauczyciele wykorzystują głównie podręcznik. Treści dotyczące geografii Polski zawarte na mapach wykorzystywane są w małym stopniu. Według respondentów, największe trudności sprawiają uczniom zagadnienia związane z budową geologiczną Polski, zmianami gospodarczymi w Polsce po 1989 roku, zagadnieniami ludnościowymi, treściami związanymi z Unią Europejską. Nauczyciele geografii wprowadziliby wiele zmian w nauczaniu geografii Polski, a przede wszystkim: zwiększenie liczby godzin geografii w gimnazjum, zmniejszenie ilości treści geografii społeczno-ekonomicznej na rzecz geografii fizycznej, zwiększenie liczby zagadnień dotyczących własnego regionu, zmniejszenie ilości treści w Podstawie programowej, wprowadzenie map topograficznych do nauczania geografii Polski. Padły również propozycje wydzielenia w Podstawie programowej treści wyłącznie dotyczących geografii Polski. Badani respondenci zapytani o własne sposoby nauczania geografii Polski wskazywali na: wykorzystanie prezentacji medialnych dołączonych do podręczników, właściwe i pełne wykorzystanie podręcznika, nauczanie od zagadnień regionalnych do ogólnych treści geograficznych, własną pracę uczniów dotyczącą opracowania materiałów, wykorzystanie nowoczesnych metod nauczania, zajęcia w terenie.

Teaching the geography of Poland is a necessary component of geographical education at every stage. The article presents the results of studies examining the problems and difficulties connected with teaching the geography of Poland that geography teachers encounter, mainly in selected lower secondary schools of the Świętokrzyskie region.