Naukowiec w grze o władzę nad poznaniem. W świetle ustawy 2.0

Pracownicy badawczo-dydaktyczni i dydaktyczni są uwikłani w wiele interesów. Bezinteresowna nauka dla celów poznawczych to przeszłość. O władzę nad poznaniem toczy się nieustannie gra. W tej grze uczestniczy, poza naukowcami, wiele podmiotów o różnych interesach: politycy, urzędnicy, administracja uczelni, sponsorzy badań, agencje akredytacyjne, wydawcy, resortowe instytuty naukowe, przemysł, biznes. Sami naukowcy czasem pracują dla prawdy, a czasem dla zysku; tworzą wiedzę będącą własnością publiczną albo – zatrudnieni komercyjnie, np. przez przemysł – tworzą wiedzę prywatną. Artykuł przedstawia pięć czynników mogących mieć udział w ograniczaniu autonomii poznawczej naukowców.

Academics and faculty members are entangled in many interests. Selfless science for cognitive purposes is a thing of the past. There is a constant game of the power over knowledge. Apart from scientists, many entities with various interests are participants of the game. They are: politicians, officials, academic administration, research sponsors, accreditation agencies, publishers, resort scientific institutes, industry, business. The scientists themselves sometimes work for the truth and sometimes they work for profit; they create knowledge which is public property, or when they are employed commercially, e.g. by the industry, they create private knowledge. This paper presents five factors which may contribute to restricting the cognitive autonomy of the scientists.