Próba oceny konkurencyjności kolei dużych prędkości na podstawie wybranych kryteriów

Obecny dynamiczny rozwój kolei dużych prędkości (KDP), spowodowany rosnącym zapotrzebowaniem na szybkie i bezpieczne połączenia pasażerskie związane z rosnącą globalizacją oraz tempem pracy, a co za tym idzie również koniecznością oszczędności czasu, generuje pytania o sposób realizacji tego rodzaju inwestycji. Generalnie nie poddaje się w wątpliwość zasadności budowy szybkich połączeń kolejowych, jednak zwrot poniesionych kosztów jest silnie zależny od warunków lokalnych, a zwłaszcza atrakcyjności tego typu połączeń dla użytkownika końcowego, jakim jest pasażer. Ta z kolei stanowi sprzężenie zwrotne z warunkami konkurencyjności w odniesieniu do innych środków transportu. Konkurencyjność KDP jest na pewno zagadnieniem wielokryterialnym i wymaga głębokich studiów. W artykule podjęto próbę subiektywnej analizy konkurencyjności KDP w odniesieniu do transportu lotniczego i drogowego, uwzględniając obecne uwarunkowania rynkowe, w oparciu o wybrane kryteria mogące stanowić zdaniem autorów podstawę do sformułowania miar pośrednich służących bieżącej ocenie zasadności ekonomicznej funkcjonowania KDP. Przedstawiono propozycję tworzenia takich miar wraz z syntetycznym omówieniem na wybranych przykładach tras KDP.

The current dynamic development of High Speed Rail (HSR), caused by the growing demand for fast and safe passenger connections related to increasing globalization and the pace of work, and thus also the need to save time, generates questions about how to implement this type of investment. In general, the legitimacy of building high-speed rail connections is not questioned, but the reimbursement of costs is strongly dependent on local conditions, especially the attractiveness of this type of connection for the end user, i.e. a passenger. This, In turn, feeds back with the competitive conditions of other modes of transport. The competitiveness of HSR is certainly a multi-criteria issue and requires deep study. The article attempts to subjectively analyse the competitiveness of HSR with regard to air and car transport, taking into account the current market conditions, based on selected criteria that, in the authors’ opinion, may constitute the basis for the formulation of indirect measures for the ongoing assessment of the economic viability of HSR operation. A proposal for the creation of such measures has been presented, along with a synthetic discussion on selected examples of HSR routes.