Sukces integracyjny a zasoby oferowane w interakcjach. Możliwości zastosowania teorii wymiany w konstruowaniu projektów badawczych pedagogiki specjalnej

Analizy zawarte w artykule dotyczą możliwości i barier sukcesu integracyjnego w edukacji uczniów z niepełnosprawnością. Opierają się na założeniu, że jest on dostępny dla każdej jednostki i w każdym środowisku szkolnym, chociaż stopień tej dostępności może się znacząco różnić w zależności od wielu czynników: biologiczno-medycznych, psycho-emocjonalnych, zaawansowania procesu edukacyjnego, środowiskowych wzorów kulturowych. Niezależnie jednak od nasilenia tych zmiennych różnicujących dostępność sukcesu integracyjnego, droga do jego osiągania prowadzi poprzez interakcje. Szczególne miejsce zajmują wśród nich takie, które oparte są na wzajemnych korzyściach różnej natury: fizycznych, ekonomicznych, ale przede wszystkim kulturowych, poznawczych, duchowych, psychicznych. Ogół tych wartości tworzy potencjał danej osoby, który we wzajemnych interakcjach zwiększa szanse osiągania sukcesu integracyjnego. Weryfikację tej tezy umożliwia konstruowanie projektów badawczych opartych na mikropoziomowej teorii wymiany, która dotychczas w pedagogice specjalnej była niemal zupełnie pomijana. Dyskurs zawarty w artykule wykazuje, że warto włączyć ją w zakres teorii socjologicznych wzbogacających teorię i badania empiryczne pedagogiki specjalnej.

The analyses contained in this study concern the possibilities and the barriers to integratin on success in the education of students with disabilities. They are based on the assumption that it is available to any individual and in any school environment, although the degree of its availability may vary significantly depending on many factors: biological-medical, psycho-emotional, the advancement of the educational process, the environmental cultural patterns. However, regardless of the intensity of the variables which influence the availability of the integration success, the way to achieve it leads through the interactions. A special place among them is occupied by those which are based on the mutual benefits of a different nature: physical, economic, but above all cultural, cognitive, spiritual, psychological. All these values create a person's potential, which increases the chances of achieving the integration success in the mutual interactions. The verification of this thesis is possible thanks to the construction of the research projects based on the micro-level Theory of Exchange, which so far has been almost completely ignored in the special education. The discourse contained in the article shows that it is worth including in the scope of the sociological theories enriching the theory and the empirical research of the special education.