Migocące znaczenia kategorii krytyczna refleksja w dyskursach pedagogicznych

Przedmiotem analiz podjętych w artykule jest kwestia języka współczesnych dyskursów pedagogiki. Na przykładzie kluczowych kategorii współczesnej humanistyki – refleksji, refleksji krytycznej, refleksyjności oraz refleksywności – zilustrowano wagę problemu wykorzystania w badaniach pedagogicznych koncepcji wypracowanych na terenie filozofii, socjologii i psychologii. Zakres prezentowanych tu analiz wyznaczają następujące kwestie: 1) W jakich znaczeniach pojawia się refleksja krytyczna oraz kategorie pokrewne (refleksja, refleksyjność i refleksywność) we współczesnych koncepcjach filozoficznych, socjologicznych i psychologicznych?; 2) Jaki charakter mają relacje między tymi kategoriami?; 3) Jakie są treści, funkcje oraz miejsca przypisywane są refleksji, refleksji krytycznej, refleksyjności i refleksywności we współczesnych dyskursach pedagogicznych. Krytyczna refleksja została przedstawiona w artykule w dwóch odsłonach. Pierwszą z nich tworzą wyniki analizy jej relacji z kategoriami pokrewnymi. Drugą część tekstu stanowi próba ukazania refleksji kry-tycznej w perspektywie treści, funkcji oraz miejsc, w których się pojawia we współczesnych dyskursach pedagogicznych.

The subject of the analyzes undertaken in this paper is the issue of the language of pedagogy. The example of the key categories of contemporary humanities – reflection, critical reflection, reflectivity and reflexivity – illustrates the importance of the problem of using concepts developed in philosophy, sociology and psy-chology in pedagogical research. The scope of the analyzes presented here is determined by the following issues: 1) What are the meanings of critical reflection and related categories (reflection, reflexivity and reflexivity) in contemporary philosoph-ical, sociological and psychological concepts?, 2) What are the nature of the relationships between these categories?, 3) What are the contents, functions and places of reflection, critical reflection, reflexivity and reflexivity in contemporary pedagogical discourses? Critical reflection is presented in the article in two “scenes”. The first is formed by the results of the analysis of relations with related categories. The second part of the text is an attempt to show critical reflection in the perspective of the content, functions and places in which it appears in contemporary pedagogical discourses.