Charakterystyka wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i ich występowanie w środowisku

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) występują jako mieszanina związków zawierających dwa lub więcej aromatycznych pierścieni połączonych ze sobą wspólną parą atomów węgla. Właściwości fizyczne i chemiczne (temperatura topnienia i wrzenia, ciśnienie par, rozpuszczalność w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych) poszczególnych WWA są zróżnicowane w zależności od masy cząsteczkowej związku. Niektóre WWA wykazują właściwości toksyczne, wpływają na odporność i reprodukcję organizmów lub charakteryzują się właściwościami kancerogennymi. W warunkach naturalnych WWA powstają podczas pożarów naturalnych zbiorowisk roślinnych, diagenezy materiału osadowego, wybuchów wulkanów oraz syntezy przez rośliny lub mikroogranizmy rozkładające materiał organiczny. Obecnie największe ilości WWA uruchamiane są do środowiska podczas spalania paliw kopalnych i biomasy wykorzystywanych do ogrzewania domów, spalania paliw przez pojazdy, działalności przemysłu ciężkiego związanego z przetwarzaniem węgla i ropy naftowej (koksownie, rafinerie, huty żelaza, aluminium i miedzi), a także podczas produkcji i wykorzystania smoły i kreozotu, produkcji węgla drzewnego i spalania odpadów. Obecność WWA stwierdzono we wszystkich elementach środowiska - atmosferze, wodzie, osadach, glebie i biosferze.

Polycyclic aromatic hydrocarbons occur as a mixture of various compounds, consisting of two or more aromatic rings, which are fused together pair carbon atoms. Physical and chemical characteristics (melting and boiling points, vapour pressure, solubility in water and organic solvents) of PAHs vary with molecular weight. Some of PAHs shows toxic properties, impact on immunity and reproduction and characterized carcinogenic properties. In natural conditions PAHs are formed during forest and mires fires, diagenesis deposited materials, volcanoes eruptions and can be synthesized by plants and by microorganisms during decomposition of organic remnants. Nowadays, the greatest amounts of PAH are released to environment during the combustion of fossil fuel and biomass used for house heating, burning of petrol by vehicles and coal and oil processing in heavy industry activity, mainly coke and gas plants, oil refineries, steel industry, aluminium and copper smelters as well as tars and creosote production and utilizing, charcoal production plant and incineration of waste. Their occurrences have been identified in all elements of the environment, i.e. atmosphere, water, sediments, soils and biosphere.