Antropogeniczne zmiany składu jonowego wód szczelinowo-krasowych poziomu środkowo- i górnodewońskiego w Górach Świętokrzyskich Anthropogenical changes in the ionic composition of fissured-karst formations of the Middle and Upper Devonian aquifer in the Świętokrzyskie Mountains
Praca zawiera ocenę obecnego składu chemicznego wód szczelinowo-krasowych w wapieniach dewonu środkowego i górnego w Górach Świętokrzyskich oraz wpływu, jaki wywarły na niego zanieczyszczenia antropogeniczne. Wykonano ją na podstawie wyników monitoringu i innych badań prowadzonych w regionie. W 1999 r. na 30 badanych punktów w 17 stwierdzono typy chemiczne wody charakterystyczne dla klimatu Polski. W 7 punktach były to wody typu HCO[sub]3[/sub]–Ca, a w 10 punktach typu HCO[sub]3[/sub]–Ca–Mg. W pozostałych punktach występowały wody zmienione antropogenicznie typu: HCO[sub]3[/sub]–SO[sub]4[/sub]–Ca, HCO[sub]3[/sub]–SO[sub]4[/sub]–Ca–Mg, HCO[sub]3[/sub]–Cl–Ca–Mg, HCO[sub]3[/sub]–Cl–SO[sub]4[/sub]–Ca oraz HCO[sub]3[/sub]–SO[sub]4[/sub]–NO[sub]3[/sub]–Ca. Skład jonowy badanych wód w obszarze Gór Świętokrzyskich wykazuje wyraźne zróżnicowanie. Zdecydowana większość punktów badawczych, w których o typie wody decyduje jon Mg[sup]2+[/sup], znajduje się w północnej i wschodniej części obszaru badań. W części zachodniej dominują natomiast punkty, w których o typie wody decyduje jon pochodzący głównie z zanieczyszczenia atmosfery w rejonie aglomeracji kieleckiej i miejscowych zakładów cementowo-wapienniczych. Występowanie jonów Cl[sup]–[/sup] i zaznacza się natomiast tylko punktowo, a ich pochodzenie jest związane z lokalnymi ogniskami zanieczyszczeń.
The paper contains an estimation of the chemical composition of fissure-karst waters in limestones of the Middle and Upper Devonian in the Świętokrzyskie Mts. and the influence of imposed anthropogenic contamination. The estimation was carried out on the basis of research and monitoring results from the region. In 1999 out of 30 studied sampling sites, with characteristic water types for climatic conditions in Poland were observed in 17 sampling sites. In 7 sites there were waters of type HCO[sub]3[/sub]–Ca, while in 10 sites waters of type HCO[sub]3[/sub]–Ca–Mg were encountered. The remaining sites were anthropogenically contaminated waters of type HCO[sub]3[/sub]–SO[sub]4[/sub]–Ca, HCO[sub]3[/sub]–SO[sub]4[/sub]–Ca–Mg, HCO[sub]3[/sub]–Cl–Ca–Mg, HCO[sub]3[/sub]–Cl–SO[sub]4[/sub]–Ca and HCO[sub]3[/sub]–SO[sub]4[/sub]–NO[sub]3[/sub]–Ca. The ionic composition of water in the region of the Świętokrzyskie Mts. show evident variability. A decidedly greater number of sites in which the water type is decided by the magnesium ion (Mg[sup][sub]2+[/sub][/sup]) are found in the northern and eastern parts. Sites with ion originating mainly from atmospheric contamination in the region of the Kielce agglomeration of cement — lime industries dominate in the eastern part. The occurrence of the Cl[sup]–[/sup] and ions are indicated at certain sites and don’t reflect a regional contamination source but reflect a local contamination source.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies
Informacja
SZANOWNI CZYTELNICY!
UPRZEJMIE INFORMUJEMY, ŻE BIBLIOTEKA FUNKCJONUJE W NASTĘPUJĄCYCH GODZINACH:
Wypożyczalnia i Czytelnia Główna: poniedziałek – piątek od 9.00 do 19.00