Złoża tlenowych rud cynku w okręgu śląsko-krakowskim

Rudy tlenowe (galmany) cynku przeżywają renesans w górnictwie światowym. Jest on spowodowany odkryciami geologicznymi, przyczynami technologicznymi i ekonomicznymi. W Polsce, która była przez wieki dużym producentem, zaniechano ich eksploatacji z początkiem lat 90. i przypuszczalnie nie będą już one miały znaczenia przemysłowego. Galmany są ściśle związane ze strefą utlenienia rud siarczkowych obszaru śląsko-krakowskiego. Przeważaja tam tzw. czerwone galmany, występujące na wychodniach dolomitów kruszconośnych w pasie Trzebinia–Krzeszowice–Olkusz–Siewierz, w okolicy Tarnowskich Gór oraz w nieckach bytomskiej i chrzanowskiej. Dużo rzadsze są tzw. białe galmany, znane głównie z kopalni Matylda koło Chrzanowa. W artykule wskazano na różnice składu mineralnego, chemicznego, izotopów stabilnych H i O, temperatury powstania galmanów, określono formy występowania i czas wietrzenia.

The discoveries of large nonsulfide zinc deposits and development of new technologies of zinc recovery resulted in renewed interest in the calamine ores worldwide. In Poland such ores have been exploited for centuries, but in 1990s the exploitation ceased, and probably they will have not economic importance in the future. The nonsulfide zinc ores are connected with supergene zone of sulphide ores. So called “red galmei” were commonly distributed on the outcrops of Ore-bearing Dolomite in the belt Trzebinia–Krzeszowice–Olkusz–Siewierz, near Tarnowskie Góry and in Bytom and Chrzanów troughs. Uncommon, white galmei were known mainly from Matylda mine near Chrzanów. The differences in mineralogical, chemical, stable isotope H–O compositions, crystallization temperatures were indicated and their forms and the weathering time determined.