Dekoracje malarskie w drewnianych kościołach województwa śląskiego. Przyczynek do badań

Wooden churches, that are present in the Province of Silesia, belong to different cultural centers. Basically, they were erected in accordance to two types of wooden construction: one typical for Lesser Poland (north and south-eastern part of the province) and one typical for Upper Silesia (the remaining areas). Diverse in terms of their fittings and decor, they were usually influenced by trends and styles of a specific period, as well as historical conditions. The following article attempts to deliver a brief presentation of the preserved as well as recently discovered paintings in wooden churches of the Province of Silesia. As a contribution to further in-depth researches, the article is a sketch, attempting to include all the paintings of artistic character found in the discussed region. Described painting collections are located in 35 temples. In several studied churches, such as those from Stara Wieś and Ćwiklice, there are paintings from various historical periods. One can find there four or five layers of historical paintings. Among the discussed polychromies we should draw special attention to those which, so far unknown, have been revealed in the last several years, including paintings located in wooden churches in Łaziska, Żernica, Sierakowice and Stara Wieś.

Kościoły drewniane występujące na obszarze województwa śląskiego przynależą do różnych ośrodków kulturowych. Zasadniczo podlegają dwóm typom budownictwa drewnianego – małopolskiemu (pn. i pd.-wsch. część województwa) i śląskiemu (pozostałe tereny). Zróżnicowane są ich wyposażenie i wystrój, zazwyczaj podlegające trendom i modom stylistycznym panującym w danym okresie oraz uwarunkowaniom historycznym. Artykuł jest próbą przedstawienia w skrótowej formie zachowanych, jak również odkrytych ostatnio dekoracji malarskich znajdujących się w drewnianych świątyniach województwa śląskiego. Jako przyczynek do dalszych, pogłębionych badań ma on charakter szkicu. Autorka podejmuje próbę uwzględnienia wszystkich malowideł o charakterze artystycznym na omawianym terenie. Przedstawiono zespoły malarskie znajdujące się w 35 świątyniach. W części z kościołów występują malowidła z różnych epok historycznych, jak na przykład w Starej Wsi i w Ćwiklicach, gdzie odnaleźć można cztery i pięć warstw historycznych malowideł. Spośród omawianych polichromii należy wyróżnić te dotychczas nieznane, odsłonięte w ostatnich kilkunastu latach, a znajdujące się w świątyniach drewnianych w Łaziskach, Żernicy, Sierakowicach oraz w Starej Wsi.