Demokratyzacja – ideał moralny polityki kulturalnej. Filozoficzna rewizja ‘Społecznej krytyki władzy sądzenia’ P. Bourdieu.

Demokratyzacja stała się bezwiednie akceptowanym ideałem moralnym polityki kulturalnej. Mniej lub bardziej świadomie opiera się ona na wyrażonym przez Pierre’a Bourdieu postulacie zniesienia Kantowskiego rozróżnienia na gust czysty i gust barbarzyński. Bliższa analiza założeń teoretycznych oraz praktyki kulturalnej pokazuje, że ideał wyrażony i stosowany w tej formie jest wewnętrznie sprzeczny, a z pewnością nie może być uniwersalnie stosowany we wszystkich dziedzinach kultury. Poprawna artykulacja ideału demokratyzacji nie może opierać się na negowaniu estetyki Kantowskiej, lecz – przeciwnie – wymaga jej rehabilitacji w kierunku, który wytyczył m.in. Herbert Marcuse. Artykuł przedstawia niedogmatyczne argumenty na rzecz utrzymania elitarnego charakteru działalności prawomocnych instytucji kultury artystycznej. Jeśli demokratyzacja ma stanowić rzeczywisty (zgodny ze swym pojęciem) ideał moralny, to autonomia kultury wysokiej działa na jej korzyść. 

Demokratisierung ist zu einem reflexartig akzeptierten moralischen Ideal der Kulturpolitik geworden. Sie beruht mehr oder weniger bewusst auf Pierre Bourdieus Forderung, Kants Unterscheidung zwischen reinem Geschmack und barbarischem Geschmack abzuschaffen. Eine genauere Analyse der theoretischen Annahmen und der kulturellen Praxis zeigt, dass das in dieser Form zum Ausdruck gebrachte und angewandte Ideal innerlich widersprüchlich ist und sicherlich nicht universell in allen Kulturbereichen angewandt werden kann. Die korrekte Artikulation des Ideals der Demokratisierung darf nicht auf der Leugnung der Kantischen Ästhetik beruhen, sondern erfordert vielmehr eine Rehabilitation in die u. a. von Herbert Marcuse bestimmte Richtung. Der Artikel präsentiert undogmatische Argumente für die Aufrechterhaltung des elitären Charakters der Aktivitäten der legitimen Institutionen der künstlerischen Kultur dar. Wenn die Demokratisierung ein wahres moralisches Ideal (im Einklang mit ihrer Vorstellung) darstellen soll, dann funktioniert die Autonomie der Hochkultur zu ihren Gunsten.

Democratization has become the unknowingly accepted moral ideal of cultural policy. It is more or less consciously based on Pierre Bourdieu’s postulate to abolish the Kantian distinction between pure and barbaric taste. A closer analysis of theoretical assumptions and cultural practice shows that the ideal expressed and applied in this form is internally contradictory, and it certainly cannot be universally applied in all areas of culture. The correct articulation of the ideal of democratization cannot be based on negating the Kantian aesthetics, but, on the contrary, requires its rehabilitation in the direction that was set, among others, by Herbert Marcuse. The article presents non-dogmatic arguments for maintaining the elitist nature of the activities of legitimate institutions of artistic culture. If democratization is to constitute a real (i.e. consistent with its concept) moral ideal, then the autonomy of high culture works in its favor.