Sześć rzeźb z serii górników manufaktury porcelany w Miśni ze zbiorów Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka – historia i badania

Artykuł dotyczy zespołu sześciu porcelanowych figurek (wys. ok. 20 cm) z Miśni, od 2019 r. znajdujących się w zbiorach Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce. Rzeźby górników pochodzą ze znanej i cenionej serii, wymodelowanej przez Johanna Joachima Kaendlera i Petera Reinicke ok. połowy XVIII w. Opracowanie kompleksowo przedstawia historię i stan zachowania rzeźb. Pierwsza część artykułu – historyczno-artystyczna – stanowi szczegółowe studium opisujące wzory i historię obiektów na tle innych realizacji. Wnikliwie została udokumentowana kwerenda przeprowadzona przez Klementynę Ochniak-Dudek w zakresie literatury i istniejących kolekcji porcelany miśnieńskiej, a także dziejów manufaktury. Druga część artykułu prezentuje wyniki badań fizykochemicznych rzeźb, które dr Anna Klisińska-Kopacz i dr Tomasz Wilkosz wykonali w Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych Muzeum Narodowego w Krakowie. Wnioski autorów istotnie wzbogacają wiedzę o stanie zachowania i pozwalają rozstrzygnąć datowanie obiektów, jak również ostatecznie potwierdzają proweniencję czterech rzeźb z przedwojennej kolekcji Gustawa von Klemperera w Dreźnie. Ta część artykułu ma charakter pionierski na polskim gruncie, gdzie analityczne badania porcelany przeprowadzane są rzadko, a ich publikacje w zasadzie nie występują. Opracowanie muzealnych rzeźb o tematyce górniczej poszerza wiedzę z zakresu historii miśnieńskiej porcelany.

The article concerns a set of six porcelain figurines (approx. 20 cm high) from Meissen, since 2019 in the collection of the Cracow Saltworks Museum in Wieliczka. The sculptures presenting miners come from a well-known and respected series, modelled by Johann Joachim Kaendler and Peter Reinicke around the mid-18th century. The study comprehensively presents the history and condition of the sculptures. The first part of the article – a historical and artistic one – is a detailed study presenting the patterns and history of the exhibits compared to other implementations. The query carried out by Klementyna Ochniak-Dudek in the field of literature and existing collections of Meissen porcelain, as well as the history of the manufactory has been thoroughly documented. The second part of the article presents the results of physicochemical studies of sculptures that Anna Klisińska-Kopacz, PhD and Tomasz Wilkosz, PhD carried out at the Laboratory of Analysis and Nondestructive Investigation of Heritage Objects at the National Museum in Krakow. The authors’ conclusions significantly enrich the knowledge of the state of preservation, and allow for specification of the dating of objects, as well as finally confirm the provenance of four sculptures from the pre-war collection of Gustav Klemperer in Dresden. This part of the article is pioneering in Poland, where analytical porcelain research is rarely carried out and its publications are practically non-existent. The development of museum mining-related sculptures broadens the knowledge of the history of Meissen porcelain.