Uranium concentrations in groundwater taken from private drilled wells have been never determined in Poland, implying a lack of available data to quantify the human exposure to U through drinking water consumption, especially in rural areas influenced by mining activities. The main aim of the study was the assessment of human health risk related to the consumption of well waters containing U, collected from selected rural areas of the Lower Silesian region (Poland). The random daytime (RDT) sampling method was applied to the collection of well waters from three control study areas (CSA): Mniszków (CSA-A), Stara Kamienica/M. Kamienica/Kopaniec (CSA-B) and Kletno (CSA-C). The analyses of RDT samples were performed by validated method based on inductively coupled plasma mass spectrometry (ICP-MS). Uranium concentration ranges in well waters and the estimated geometric means for individual control study areas were: 0.005-1.03 μg/L and 0.052 μg/L (CSA-A), 0.027-10.6 μg/L and 0.40 μg/L (CSA-B), and 0.006-27.1 μg/L and 0.38 μg/L (CSA-C). The average and individual chronic daily intakes (CDI) of U by drinking water pathway (adults/children) were in the ranges of: 0.0017-0.013/0.0052-0.040 μg · kg-1 · day-1 and 0.0002-0.90/0.0005-2.71 μg · kg-1 · day-1. The average %TDI and ranges of individual %TDI (adults/children) were: 0.17%/0.52% and 0.02-3.4%/0.05-10.3% (CSA-A), 1.3%/4.0% and 0.09-35%/0.27-106% (CSA-B), and 1.3%/3.8% and 0.02-90%/0.06-271% (CSA-C). The estimated average CDI values of U through well water are significantly lower than the TDI (1 μg · kg-1 · day-1), while for individual CDI values the contribution to the TDI can reach even 90% (adults) and 271% (children), indicating essential human health risk for children consuming well water from private drilled wells located in CSA-B and CSA-C (5.3% of total number of samples collected).
Stężenia uranu w wodach gruntowych pobieranych z prywatnych studni wierconych nie były dotąd badane w Polsce. W związku z tym, brak jest jakichkolwiek danych pozwalających na określenie narażenia ludzi na uran, związanego z konsumpcją wody przeznaczonej do spożycia, w szczególności na obszarach wiejskich, na terenach których prowadzono działalność górniczą. Głównym celem niniejszej pracy była ocena ryzyka zdrowotnego związanego z konsumpcją wód studziennych zawierających uran, pobieranych z wytypowanych obszarów wiejskich Dolnego Śląska (Polska). Do pobierania próbek wód studziennych z trzech obszarów badań kontrolnych (CSA): Mniszków (CSA-A), Stara Kamienica/M. Kamienica/Kopaniec (CSA-B) i Kletno (CSA-C), została zastosowana metoda RDT (ang.: Random DayTime). Analizy próbek RDT przeprowadzono za pomocą zwalidowanej metody opartej na spektrometrii mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-MS). Zakresy stężeń uranu w wodach studziennych i wyznaczone średnie geometryczne stężenia U w przypadkach poszczególnych obszarów wynosiły: 0,005-1,03 μg/L i 0,052 μg/L (CSA-A), 0,027-10,6 μg/L i 0,40 μg/L (CSA-B) oraz 0,006-27,1 μg/L i 0,38 μg/L (CSA-C). Średnie i indywidualne chroniczne dzienne pobrania (CDI, ang. Chronic Daily Intake) uranu związane z konsumpcją wody przeznaczonej do spożycia (dorośli/dzieci) zawarte były odpowiednio w zakresach: 0,0017-0,013/0,0052-0,040 μg · kg-1 · dzień-1 i 0,0002-0,90/0,0005-2,71 μg · kg-1 · dzień-1. Wyznaczone średnie i zakresy indywidualnych procentowych udziałów wartości CDI w tolerowanym dziennym pobraniu (TDI=1 μg · kg-1 · dzień-1, ang. Tolerable Daily Intake) (dorośli/dzieci) wynosiły: 0,17%/0,52% i 0,02-3,4%/0,05-10,3% (CSA-A), 1,3%/4,0% i 0,09-35%/0,27-106% (CSA-B) oraz 1,3%/3,8% i 0,02-90%/0,06-271% (CSA-C). Wyznaczone średnie wartości CDI uranu są znacząco niższe od ustalonej wartości TDI, podczas gdy w przypadkach indywidualnych wartości CDI ich udział w TDI może osiągać nawet 90% (dorośli) i 271% (dzieci), implikując istotne zagrożenie zdrowia dzieci spożywających wodę z prywatnych studni wierconych na obszarach CSA-B i CSA-C (5,3% całkowitej ilości pobranych próbek).
