„Marzenia na emeryturze”? Aktywność marzenio-twórcza osób w drugiej połowie życia

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja aktywności marzenio-twórczej podejmowanej przez osoby w okresie późnej dorosłości w oparciu o wyniki badań własnych, w których uczestniczyło 10 osób (5 kobiet i 5 mężczyzn) w wieku powyżej 60 r.ż. Materiał badawczy pozyskany został przy pomocy pełnego narracyjnego wywiadu autobiograficznego, wybranych kart wchodzących w skład narracyjnej gry (auto)biograficznej W osiemdziesiąt historii dookoła życia Urszuli Tokarskiej oraz autorskiego Testu Zdań Niedokończonych. Analiza materiału pozwoliła na dokonanie charakterystyki aktualnych marzeń seniorów oraz opisanie relacji, w jakiej pozostają do własnych marzeń. Uzyskane wyniki umożliwiły sformułowanie stadialnego modelu rozwoju marzenia oraz wyróżnienie nowej kategorii marzenia nazwanego marzeniem generacyjnym. Wnioski płynące ze zrealizowanego projektu badawczego odsłaniają potencjalne możliwości aplikacyjne zarówno w obszarze psychologii wspomagania rozwoju człowieka dorosłego, jak i optymalizacji komunikacji międzypokoleniowej oraz doskonalenia narzędzi umożliwiających poznanie człowieka oraz podejmowanie oddziaływań psychologicznych w obszarze gerontologii narracyjnej.

The aim of this article is to present the dream-making activity of people in the second half of life based on the analysis of the results obtained from 10 people aged 60+ included in the research (five women and five men). The research material was obtained with the help of a full narrative autobiographical interview, selected cards included in the narrative (auto)biographical game In eighty stories around life by Urszula Tokarska and the original Unfinished Sentences Test. The collected data was subjected to multifaceted quantitative and qualitative analyses, which allowed to distinguish five main categories of the comparative classification of dreams. This article focuses on characterizing current dreams of seniors and describing their attitude to their own dreams. The results obtained allowed to formulate a stadial model of dream development and to distinguish a new category of dream called a generational dream. The conclusions of the research project reveal potential application possibilities in the field of both psychology and narrative gerontology, supporting the development of an adult and optimizing intergenerational communication, as well as creating the instruments of learning the people and inventing the psychological health impact programs.