Ysegups – „maior rex Galindiae”

W niniejszym artykule analizie zostało poddane zdanie z kroniki Jana Plastwicha, kanonika kapituły warmińskiej: et isti dixerunt, se audivisse a progenitoribus suis et etiam ab illis, quorum progenitores habitaverunt in terra Galindiae, quod maior rex Galindiae habitaverit circa magnum lacum nomine Nabentine, qui est ad medium miliare ab illa parte Leiczen versus Litwanos, et vocabatur rex ille Ysegups. Analiza potwierdziła, że rzeczywiście istniał wódz Galindów o imieniu Ysegups. Informację tę kronikarz warmiński zaczerpnął z krótkiej wzmianki o postępowaniu sądowym pomiędzy Zakonem Krzyżackim a biskupstwem warmińskim. Przypadek dotyczył przynależności dawnych ziem galindzkich, a miał miejsce za czasów biskupa Jana z Miśni, prawdopodobnie około 1353–1354 roku. Staropruscy świadkowie podczas zeznań o przebiegu granic Galindii opowiedzieli o Ysegupsie. Miał swoją siedzibę nad jeziorem Niegocin, pół mili od miejsca zwanego Leiczen, w kierunku Litwy. Prawdopodobnie Leiczen pokrywa się z dzisiejszą Piękną Górą. Tutaj powstał pierwszy zamek krzyżacki, a po przeniesieniu warowni na teren dzisiejszego Giżycka, dawną lokalizację nazwano Alt Lötzen, Stary Lec lub Stari Zamek. Tak więc siedziba Ysegupsa znajdowała się w granicach dzisiejszego miasta Giżycko, być może w okolicach zamku, gdzie już w trakcie wykopalisk archeologicznych znaleziono pozostałości drewna. Imię Ysegups jest prawdopodobnie staropruskie i oznacza „emigranta”. Wszystkie informacje o Ysegupsie dowodzą, pozwalają stwierdzić, że nie ma powodu, by wątpić w słuszność twierdzenia, iż był on rzeczywiście najwyższym królem Galindii (maior rex Galindiae). Jedynym okresem, w którym istnieli wysocy królowie starych plemiona pruskich to czas Wielkiego Powstania 1260–1274, więc jest prawdopodobne, że Ysegups mógł być najwyższym królem Galindii od czasów podboju krzyżackiego, aż do wyludnienia tych terenów w latach 1268–1272.

In this paper a sentence from a chronicle of Jan Plastwich , a canon of the Warmia Chapter, was anlysed: [...] et isti dixerunt, se audivisse a progenitoribus suis et etiam ab illis, quorum progenitores habitaverunt in terra Galindiae, quod maior rex Galindiae habitaverit circa magnum lacum nomine Nabentine, qui est ad medium miliare ab illa parte Leiczen versus Litwanos, et vocabatur rex ille Ysegups. The analysis has confirmed that indeed there was a Galindian chieftain called Ysegups. The Warmian chronicler has derived this information from a brief mention made for the court proceedings between the Teutonic Order and the Bishopric of Warmia. The case concerned the affiliation of former Galindian lands, and took place during the reign of bishop Jan of Miśnia, probably around 1353–1354. Old Prussian witnesses during their testimony about the course of Galindian borders have told about Ysegups. He had his seat on the lake Niegocin, half a mile from a place called Leiczen, in the direction of Lithuania. Leiczen probably coincides with the present day Piękna Góra. Here the first Teutonic castle was built and after the relocation of the keep to the site of present day Giżycko, the former location was called Alt Lötzen, Stary Lec or Stari Zamek. So the seat of Ysegups is to be found within the borders of the present day town of Giżycko, maybe around the castle, where already during the course of archaeological excavations, some wooden remnants were found. The name Ysegups is probably Old Prussian and it means “an expatriate”. As all of the information about Ysegups has proven to be true, there is no reason to doubt the validity of the claim that he was indeed the high king of Galindia (maior rex Galindiae). The only period when there were high kings of whole Old Prussian tribes was the time of the Great Uprising of 1260–1274, so it is probable that Ysegups could have been such a high king of Galindia from the time of Teutonic conquest up to the depopulation of the area in the years 1268–1272.