Zwalczanie nadużyć finansowych w funduszach UE : Ewolucja systemu ochrony budżetu Unii – część I

W nowej perspektywie finansowej na lata 2021–2027 Polska pozostanie największym beneficjentem środków z budżetu Unii Europejskiej w ramach polityki spójności. Otrzyma ponad 75 miliardów euro (w cenach bieżących), czyli co piąte euro trafi do naszego kraju1 . Oprócz tego uzyskamy wsparcie, m.in. w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (23,9 mld euro dotacji i ponad 34,2 mld euro pożyczek), które będą mogły zostać wydane do końca 2026 roku2 . Mają one pomóc w naprawie bezpośrednich szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych pandemią koronawirusa. Taka skala przyznanej alokacji stanowi wielką szansę rozwoju gospodarki i może przynosić wymierne korzyści społeczne. Istotne jest jednak, aby po pierwsze, środki te zostały odpowiednio ujęte w programach, co pozwoli realizować konkretne cele rozwojowe, a po drugie, były wydatkowane efektywnie, zgodnie z prawem, a przede wszystkim wolne od jakichkolwiek nadużyć. Ułatwiają to obowiązujące już i planowane rozwiązania prawne oraz przewidziane w ich ramach mechanizmy kontrolne, zapewniające ochronę interesów finansowych Unii Europejskiej, do czego są zobligowane państwa członkowskie.

Since combating fraud is a very broad area, this article focuses on solutions related to expenditure of European Union funds within the framework of the cohesion policy, and it has been divided into two main parts. The first part emphasises negative results of corruption in its broad sense, as well as presents EU legal regulations that provide the basis on which Member States perform their duties related to combating fraud. The article also elucidates the basic terms in the area of fight against fraud, i.e. the notion of “the Union’s financial interests”, as well as the difference between “irregu larity” and “fraud”. Moreover, the paper aims to present the evolution of the system to protect the Union’s financial interests, and anti-fraud initiatives of the EU insti tutions, especially the European Commission that sets directions in the area in the form of strategic documents. The Author also appraises the activities by the European Commission and Member States that has been developed by the European Court of Auditors (ECA), as well as an evaluation of the solutions set forth in the Regulation on a general regime of conditionality for the protection of the Union budget, which has been in force since the beginning of 2021.