Patyk, wróbel, czajnik. Witolda Gombrowicza Kosmos nie-ludzki. Między pre- a metapreposthumanistycznym podejściem do problemu

Tekst proponuje lekturę Kosmosu (1965) W. Gombrowicza ujętą w perspektywie posthumanistycznej. Stawia tezę o pre- i meta-posthumanistycznych , tj. problematyzujących tę perspektywę postrzegania rzeczywistości, walorach powieści. Proponuje czytelnikowi spojrzenie na przekaz narratora utworu jak na „sprawozdanie” z nie do końca udanego, ale otwierającego nęcące perspektywy, eksperymentu, który polegał na usytuowaniu podmiotu ludzkiego w świecie, w którym rzeczy przezeń postrzegane i rzeczy realne okazują się „na chwilę” (a może od zawsze) częściami tego samego uniwersum bez formy i treści, wnętrza i zewnętrza, niepodlegającymi hierarchizowaniu w kategoriach podrzędności i nadrzędności, niemal na równi obdarzonymi mocą sprawczą, jeśli mówić o wprawianiu rzeczywistości w ruch (w sensie znaczeniotwórczym).

The text proposes a rereading of Witold Gombrowicz’s Kosmos (1965) in the posthumanist perspective. It puts forth a thesis that the novel contains pre- and, in a way, meta-posthumanist features, and, through them, it problematizes this way of perceiving reality. The article proposes to look at the narrator’s message as at a “report” on an experiment that has turned out to be not quite successful, but opening a new, tempting perspective. In this experiment human subject is situated in a world in which things perceived by him and real things turn out to be “for a while” (or maybe since forever) parts of the same universe without form or content, interior or exterior, not succumbing to hierarchization in categories of subordination or superiority, almost equally endowed in the power of agency, if by this we mean setting the world in motion (in the sense-creating meaning).