O duchu (brexitu). Z dodatkiem uwag o tymotycznej stymulacji narodu w najnowszej polskiej literaturze

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o obecność „ducha brexitu” w tekstach literackich powstających poza Wyspami. Pierwsza część poświęcona jest wyjaśnieniu sformułowania „duch brexitu” w świetle kategorii Zeitgeist. W drugiej partii tekstu wskazuję na zbieżności i różnice pomiędzy eurosceptycznymi nastrojami w brytyjskiej literaturze, a eurosceptycyzmem polskich XXI-wiecznych pisarzy, sytuujących się blisko prawej strony sceny politycznej. W myśl głównej tezy artykułu „duch brexitu” uobecnia się tak w brytyjskiej, jak i w polskiej literaturze w pracach dowartościowujących kategorię narodu, jego tradycji i dziejów. Prace te pobudzają godnościowe roszczenia i aktywizują narodowe resentymenty. Wykorzystane w szkicu ustalenia filologów, socjologów, filozofów i badaczy retoryki służą dowiedzeniu przedstawionej tezy, ukazaniu sposobów przejawiania się omawianego fenomenu oraz sformułowaniu odpowiedzi na pytanie o jego przyczyny.

The article is an attempt to answer the question about the presence of the “Brexit spirit” in literary texts created outside the UK. The first part is devoted to explaining the term “Brexit spirit” in the light of the Zeitgeist category. In the second part, I point out the similarities and differences between the Eurosceptic moods in British literature and the Euroscepticism of Polish twenty-first-century right-wing writers. According to the main thesis of the article, the “Brexit spirit” is present in British and Polish literature in works that value the category of the nation, its traditions and history. These works stimulate dignity claims and activate national resentments. The findings of philologists, sociologists, philosophers and researchers of rhetoric used in the sketch serve to prove the presented thesis, to show the ways in which the discussed phenomenon manifests itself, and to formulate an answer to the question about its causes.