Regres osadnictwa wołoskiego w Pindosie w dobie przemian społeczno-politycznych w Turcji osmańskiej w XVIII i XIX wieku

Celem artykułu jest przedstawienie okoliczności, które doprowadziły do odpływu ludności wołoskiej z rejonu gór Pindos, który jest uznawany za jeden z tradycyjnych obszarów osadnictwa Wołochów. Migracje te trwały przez dziesiątki lat, w większości odbywały się w ramach Turcji osmańskiej, ale poszczególne rodzin udawały się także poza jej granice, przeważnie do Europy środkowo-wschodniej. Wędrówki były powodowane przez pogarszający się stan bezpieczeństwa, związany z działalnością band rozbójniczych i turbulencje polityczno-militarne w europejskiej części Turcji. Motywy wędrówek miały także charakter ekonomiczny. Początkowo migrowały rodziny, żyjące z działalności handlowej i rzemieślniczej. Stopniowo z Pindosu zaczęły odpływać poszczególne klany, które szukały nowych pastwisk i miejsc osadnictwa. W rezultacie kilkusetletnich migracji, wołoscy osadnicy rozproszyli się po wyżynno-górzystych rejonach Tesalii, Tracji, Macedonii, Bośni. Osiedlali się w także miastach w Austrii, Serbii, Grecji, Bułgarii i Rumunii.

The aim of the paper is to present the conditions of a significant outflow of Vlachs from the Pindos region, which is commonly treated as one of traditional areas of the Vlachs’ settlement. The migrations lasted several decades, the majority of migrants stayed on the Turkish territory, although some families migrated to other countries, especially to the central-eastern Europe. The population movements were caused by worsening security and living conditions, connected with activity of bandits and political-military turbulence in the European part of the Ottoman Turkey. First, tradesmen and craftsmen migrated, then the shepherds started looking for new pastures and locations for their settlement. As a result, the Wallachian settlers dispersed through upland-mountainous regions of Thessaly, Thrace, Macedonia, Bosnia. They settled in towns in Austria, Serbia, Greece, Bulgaria or Romania.