Анатомия протеста: фольклор — самиздат — блогерство

Изучение протеста не может не быть актуальным: мир полон протестующих. Изучение протеста в России двадцатого века имеет теперь уже историческое значение, но и нравственное. Протест в словесности проявляется прежде всего в создании неподцензурного произведения. Прекрасной средой для этого является фольклор, самиздат, а сегодня блогерство. В работе обсуждаются современные формы фольклорной словесности, современная рецепция самиздата и рефлексия над ним, в том числе в системе образования. Приводятся примеры литературных фигур самиздата в литературном краеведении. Приведен пример самоцензурирования благополучного советского писателя. Приведены эстетические формы протеста художников, уходящие корнями в неподцензурность и вызывавшие многочисленные запреты. Большинство форм протеста и реакция властей на него имеют сегодня историческое значение. Сегодняшний протест  проявляется в словесности иначе, чем прежде: фольклор, неподцензурность сегодня  имеют среду для выражения –  Интернет. Альтернативный дискурс и дискурс контркультуры и миноритарной культуры имеют современный субстрат в виде блогерства.

Badanie zjawiska protestów jest nadal aktualne, ponieważ świat jest wciąż pełen protestujących. Rozważania na temat protestów w XX-wiecznej Rosji mają już nie tylko znaczenie historyczne, ale i etyczne. Protest w literaturze wyraża się przede wszystkim poprzez stworzenie dzieła nieocenzurowanego. Idealnym medium dla tego rodzaju działalności jest folklor, samizdat, a dzisiaj również i blogowanie. W artykule omówiono współczesne formy folkloru, współczesną recepcję literatury samizdatu i refleksję nad nim, zwłaszcza w obszarze edukacji. Autor odwołuje się do twórczości pisarzy samizdatu. W pracy podjęto również temat autocenzury w odniesieniu do pisarzy radzieckich i próby jej przezwyciężenia dzięki „pisaniu do szuflady” (z nadzieją na pośmiertną publikację). Zwrócono także uwagę na estetyczne formy twórczości artystycznej — podlegającej cenzurze i zakazanej. Większość form protestu oraz reakcji na nie władzy ma obecnie znaczenie historyczne. Dzisiejszy protest przejawia się w literaturze w inny sposób niż kiedyś — środkiem wyrazu stał się internet, a źródłem dyskursu alternatywnego, kontrkultury i kultury mniejszości stało się blogowanie.

Studies of protest cannot but remain relevant and topical: the world is full of protesters and protests. The importance of studies of protests in 20th-cetnury Russia is not only historical but also ethical. Protest in literature chiefly manifests itself in the creation of a work that is not censored. An ideal medium for this kind of literary activity is folklore, samizdat and, nowadays, blogging. In his article, Aleksandr Borisovich Bushev discusses contemporary forms of folklore and the contemporary reception of samizdat literature; he also offers reflections on these, with a special focus on education. Bushev refers to works by samizdat writers and pays special attention to the topic of self-censorship on the example of Soviet writers and their attempts to overcome it through “writing for the drawer” (in the hope for a posthumous publication). Bushev examines also the aesthetic form of artworks exposed to censorship and suppression. The majority of the forms of protest, and the accompanying responses of the authorities, are now of historical importance. Nowadays, literary protest manifests itself differently than in the past: today, the medium is the internet, and blogging is the source of alternative discourse, the discourse of counterculture, and minority discourse.