Idea naśladowania w teologii moralnej jako próba metodycznego przedstawienia chrześcijańskiego powołania do świętości

Jednym z najstarszych sposobów ukazywania praktycznej realizacji powołania do świętości jest naśladowanie Chrystusa. W przeszłości próbowano wykorzystać tę ideę, poszerzoną o naśladowanie wzorów ludzkich, także w teologicznomoralnej refleksji nad procesem doskonalenia i uświęcenia człowieka. Próby te napotkały jednak wiele przeszkód związanych z określeniem przedmiotu naśladowania (wzoru) oraz samego naśladowania. Także współcześnie, z pewnymi zastrzeżeniami, idea naśladowania może służyć metodycznemu przedstawieniu chrześcijańskiego powołania do świętości oraz konkretnych dróg urzeczywistniania tego powołania. Ujmowana łącznie z biblijną kategorią powołania i obdarowania pozwala ona w sposób syntetyczny ująć chrześcijańskie życie moralne i może być punktem odniesienia dla szczegółowych zobowiązań moralnych. Poprawne przedstawienie powołania do świętości w kategoriach naśladowania musi być jednak oparte o właściwą terminologię i winno stanowić syntezę tego, co na temat naśladowania mówi Objawienie oraz osiągnięć współczesnych nauk szczegółowych i tzw. nauk o człowieku. Takie przedstawienie podkreśla istotne cechy moralności chrześcijańskiej, a zwłaszcza jej charakter religijny, personalistyczny i społeczny, a zarazem wykazuje błąd ujęć skrajnie autonomicznych oraz skrajnej heteronomii.

One of the oldest ways of showing the practical realization of a call to holiness is the imitation of Christ. In the past this idea, with additional role models included, was also used in the moral theological reflection on human development and sanctification. However, those attempts found it difficult to define the subject of imitation as well as imitation itself. Also today, with some reservations, the idea of imitation can be used for a methodical presentation of the Christian vocation to holiness and of concrete ways how this vocation can be realized. When taken together with the biblical category of the vocation and of the gift, this idea allows to present Christian moral life in a synthetic way and can be the reference point for specific moral obligations. However, when using the category of imitation in the correct presentation of a call to holiness, correct terms are needed as well as an understanding of the vocation as found in Revelation and in particular and modern behavioural sciences. Such a presentation would emphasize important features of Christian morality, especially its religious, personalistic and social character, and would manifest misconceptions of both extreme autonomy and extreme heteronomy.

Eine der ältesten Darstellungsweisen praktischer Realisierung der Berufung zur Heiligkeit ist die Nachfolge Christi. In der Vergangenheit versuchte man diese Idee, bereichert durch die Nachahmung der menschlichen Vorbilder, in der moraltheologischen Reflexion über den Prozess der Vervollkommnung und Heiligung des Menschen fruchtbar zu machen. Diese Versuche sind jedoch auf zahlreiche Probleme gestoßen, verbunden mit der Bestimmung des Nachfolgeobjektes (Vorbildes) sowie mit der Definierung der Nachfolge selbst. Auch heute, wenngleich mit einigen Einschränkungen, kann die Idee der Nachfolge der methodischen Darstellung christlicher Berufung zur Heiligkeit sowie konkreter Wege der Realisierung dieser Berufung dienen. Verbunden mit dem biblischen Verständnis der Berufung und Begabung, erlaubt diese Idee, das moralische Leben der Christen in eine synthetische Weise darzustellen und kann einen Referenzpunkt für kategoriale moralische Verpflichtungen bilden. Die richtige Darstellung der Berufung zur Heiligkeit in den Nachfolgekategorien muss jedoch auf einer korrekten Terminologie basieren und soll eine Synthese dessen, was die Offenbarung zum Thema der Nachfolge zu sagen hat, mit den Errungenschaften der empirischen Wissenschaften sowie der Humanwissenschaften bilden. Eine solche Darstellungsweise unterstreicht wesentliche Merkmale der christlichen Moral, vor allem ihr religiöser, personaler und sozialer Charakter und zugleich zeigt die Mängel der extrem autonomistischen und heteronomistischen Konzepte auf.