Teologia przednicejska i jej aktualność

W artykule omawiam aktualność teologii przednicejskiej. Po pierwsze, zwracam uwagę na jej kontekst i środowisko. Nie zaniedbując refleksji katechetyczno-liturgicznej (ad intra), teologia ta podjęła z powodzeniem krytyczno-twórczy dialog ze światem semickim i grecko-rzymskim (ad extra). Dla teologii współczesnej oznacza to, że nie można zamykać się na wymóg myślenia historycznego, umiejscowionego w przestrzeni i czasie. Następnie ukazuję, że niezależnie od różnych kontekstów historyczno-kulturowych, teologia przednicejska jest refleksją nad Pismem Świętym, którego kluczem jest Chrystus zmartwychwstały - źródło i ostateczne wypełnienie Pism natchnionych. Takie ujęcie objawienia stanowi też podstawę właściwego uprawiania współczesnej refleksji teologicznej. W końcu, zwracam uwagę na doświadczenie egzystencjalno-duchowe, z którego wyrosła teologia przednicejska. Ewangelia jest dla niej nie tylko regułą wiary, lecz także regułą postępowania. Niewątpliwie tak rozumiana refleksja teologiczna ukazuje współczesnemu teologowi wymóg podjęcia egzystencjalnej refleksji nad objawieniem w kluczu historyczno-hermeneutycznym.

This paper focuses on three issues. First, it is about the context and environment of pre-Nicene theology. It is emphasized that pre-Nicene theology did not neglect catechetical and liturgical reflection (ad intra) while at the same time successfully entered into a critical and creative dialogue with both the Semitic and Greco-Roman world where first Christians lived (ad extra). For contemporary theology its means that it cannot reject historical reasoning, placed in space and time. The second part stresses that, in spite of different situations and all historical and cultural contexts, theology before Nicea was above all an understanding of Sacred Scripture to which the key is the Risen Christ as the source and definitive fulfilment of the inspired writings. Finally, the third part of the paper focuses on the existential and spiritual experience from which pre-Nicene theology originated. For this theology the Gospel of Christ is not just the rule of faith but also the rule of life. This leads to a conclusion that a contemporary theologian is a to take up an existential-personalistic reflection on Revelation using the historical-hermeneutic method.