Znaczenie okoliczności łagodzących w adhortacji papieża Franciszka Amoris laetitia.

Do najbardziej kontrowersyjnie dyskutowanych wypowiedzi w adhortacji papieża Franciszka Amoris laetitia należy numery 300-305. Pojawia się w nich sugestia, że osoby żyjące w związkach niesakramentalnych mogą czuć się subiektywnie niezdolne do zmiany swojej życiowej sytuacji bez zaciągnięcia nowej winy moralnej, przy jednoczesnej świadomości, że obecna sytuacja jest obiektywnie ciężko grzeszna. Osoby takie – jak uważa papież – nie są pozbawione łaski Bożej i mogą w pewnych okolicznościach zostać dopuszczone do sakramentów. Wypowiedzi te bywają różnie rozumiane. Zgodnie z pierwszą interpretacją konkretne okoliczności mogą tak dalece zmienić charakter czynu, że ostatecznie pozostawanie w związkach niesakramentalnych nie przestaje być cudzołóstwem, a więc grzechem ciężkim. Inna interpretacja wskazuje na to, że sytuacja może stanowić formę moralnego „przymusu”, który – jak inne formy przymusu – zmniejszają odpowiedzialność osoby, chociaż jej działania pozostaje obiektywnie ciężko grzeszne. Wreszcie w ramach trzeciej interpretacji wypowiedzi Franciszka odniesione zostały do pewnej kategorii osób żyjących w związkach niesakramentalnych, mianowicie do osób subiektywnie pewnych o tym, że ich pierwsze małżeństwo było zawarte nieważnie.    

The paragraphs 300-305 belong to the most controversially discussed quotations of the Pope’s Francis Exhortation Amoris laetitia. A suggestion appears in them, that people living a non-sacramental unions can find themselves subjectively unable to act differently without causing a new harm, though at the same time they are fully aware that their present living conditions are objectively a grave sin. Such people – so the Pope says – are not deprived of the divine grace and could under some circumstances received the sacraments. These statements are interpreted in different ways. According to the first interpretation the particular circumstances can change the moral character of the person’s act so far that the life in a non-sacramental union can no more be assessed as an adultery i.e. a grave sin. The supporters of the second interpretation claim that the particular circumstances could cause a grave moral constraint which – like other forms of constraint too -  can diminish one’s moral responsibility, though his/her act remain objectively a grave sin. Eventually according to the third interpretation the statements of Pope Francis are in the present article related to the particular category of people living in non-sacramental unions namely those ones who are subjectively convinced that their first marriage was never valid.      

Zu den am meisten kontrovers diskutierten Stellen in der Adhortation von Papst Franziskus Amoris laetitia gehören die Nummern 300-305. In ihnen erscheint eine Suggestion, dass Personen, die in den nicht-sakramentalen Lebensgemeinschaften leben, sich subjektiv außerstande sehen können, ihre gegenwärtige Situation zu ändern ohne dabei eine neue Schuld auf sich zu legen, wobei sie sich gleichzeitig wohl bewusst sind, dass ihre gegenwärtige Lebensweise objektiv eine schwere Sünde bedeutet. Solchen Personen ist nach Meinung des Papstes die göttliche Gnade nicht entzogen und sie können unter gewissen Umständen zu den Sakramenten zugelassen werden. Diese Äußerungen können auf verschiedene Weise interpretiert werden. Nach der ersten Interpretation können die partikulären Umstände den moralischen Charakter einer Tat derart verändern, dass das Leben in einer nicht-sakramentalen Lebensgemeinschaft nicht mehr als Ehebruch also eine schwere Sünde bezeichnet werden kann. Eine zweite Interpretation verweist darauf, dass eine konkrete Situation mit einer Art moralischen „Zwang“ verbunden werden kann, der – wie andere Zwangssituationen – die Verantwortlichkeit der Person vermindern, wenngleich ihre Taten auf der objektiven Ebene schwer sündhaft bleiben. Letztendlich im Rahmen der dritten Interpretation wurden die Äußerungen von Franziskus an die Situation einer Sondergruppe unter den in nicht-sakramentalen Lebensgemeinschaften lebenden Personen angewandt, nämlich an jene, die subjektiv sicher sind, dass ihre erste (sakramentale) Ehe niemals gültig war.