Audiencja publiczna nuncjusza apostolskiego Galeazza Marescottiego na sejmie elekcyjnym 1669 r. Znaczenie i ceremoniał

Zwrócenie uwagi na ceremonialne aspekty nowożytnej praktyki dyplomatycznej jest jednym z głównych postulatów współczesnych historyków dyplomacji. Prezentowany artykuł dotyczy okoliczności politycznych i przejawów ceremonialnych udziału nuncjusza apostolskiego Galeazza Marescottiego w audiencji publicznej na sejmie elekcyjnym 1669 r., w wyniku którego wybrany został na króla Michał Korybut Wiśniowiecki. Omówione zostają źródła informacji Stolicy Apostolskiej na temat praktyki politycznej i ceremoniału Rzeczypospolitej w okresie bezkrólewia i elekcji, szczególnie w kontekście nastania w 1668 r., w wyniku abdykacji Jana Kazimierza Wazy, niechcianego przez Rzym nowego bezkrólewia. Zaangażowanie dyplomatyczne papiestwa w obliczu nowej elekcji utrudniały wówczas chłodne relacje nuncjusza z ambitnym prymasem Mikołajem Prażmowskim. Artykuł porusza problem przygotowań do audiencji nuncjusza ze strony obradującego od początku maja 1669 r. sejmu elekcyjnego, demonstrując drugoplanowość tego wydarzenia dla życia politycznego Rzeczypospolitej. Przedstawiony zostaje następnie wjazd dyplomaty na pole elekcyjne oraz szczegółowy przebieg audiencji, której punkt kulminacyjny stanowiło przekazanie papieskich brewiów oraz oracja nuncjusza. Analizie poddano ponadto szlachecką recepcję posłuchania Marescottiego. W artykule podjęto problematykę politycznych, dyplomatycznych oraz widowiskowych funkcji audiencji dyplomatycznej. Posłuchanie przedstawiciela Stolicy Apostolskiej na sejmie elekcyjnym zaprezentowano jako wyraz obopólnej przynależności stron (papiestwa i Rzeczypospolitej) do europejskiego porządku politycznego XVII w.

Paying attention to the ceremonial aspects of the early modern diplomatic practice is one of the main postulates of the historians of diplomacy. The presented article focuses on the political circumstances and ceremonial manifestations of the participation of the apostolic nuncio Galeazzo Marescotti in a public audience at the election sejm of 1669, as a result of which Michał Korybut Wiśniowiecki was elected king. The Holy See’s informational policy regarding the political practice and ceremonial of the Polish-Lithuanian Commonwealth during the interregnum and the election period is discussed, especially in the emergence of a new interregnum in 1668, as a result of the abdication of John II Casimir Vasa. The papacy’s diplomatic involvement towards the new election was at that time hampered by the cold relations between the nuncio and the ambitious primate of the Kingdom Mikołaj Prażmowski. The article also deals with the preparations for the nuncio’s audience at the election sejm that took place from the beginning of May 1669, demonstrating the secondary nature of this event for the political life of the Commonwealth. Then, the diplomat’s entry into the election field is presented, as is the detailed course of the audience, which culminated in the consigning of papal letters and the nuncio’s oration. The noble reception of Marescotti’s audience is also analysed. The article deals with the issues of political, diplomatic, and visual functions of the diplomatic audience. The hearing of the representative of the Holy See at the elective sejm is presented as an expression of the mutual belonging of the parties (the papacy and the Polish-Lithuanian Commonwealth) to the seventeenth-century European political order.