Liturgiczny obraz Trójjedynego Boga

Liturgia nie tylko uobecnia wydarzenia zbawcze w perspektywie liturgii niebiańskiej. Poza swym wymiarem sprawczym, czyli działaniem ex opero operato w odniesieniu do zbawczego misterium Boga, jest ona symbolem tegoż misterium, a nawet jego obrazem. Przy czym znaczenie obrazowości liturgii musi być właściwie rozumiane, a w tym celu odniesione do znaczenia symbolu. Alexander Schmemann mówi, że w pierwotnym rozumieniu symbol jest ujawnieniem i obecnością innej rzeczywistości, która w danych warunkach nie może zostać ukazana inaczej niż w nim i poprzez niego. Dość często jednak zdarza się zewnętrzne podobieństwo pomiędzy widzialną warstwą symbolu a rzeczywistością symbolizowaną. Taka sytuacja doprowadza do spłycenia symbolu. Szczególnie cierpi na tym przestrzeń sakralna i sama liturgia, gdyż jej symbolika została ukształtowana w historii zbawienia, a swoje źródło ma w Piśmie Świętym. Jednakże można, a nawet należy mówić o symbolicznej obrazowości całej clebracji liturgicznej. Obrazowość ta powstaje w wyniku docierania do rzeczywistości symbolizowanej. W wyniku takiego zabiegu odkrywa się, że liturgia jest odbiciem Trójcy Przenajświętszej. Jest ona bowiem wspólnym dziełem trzech Osób Boskich. Głównym narzędziem i trwaniem w czasie dzieła zbawienia jest Kościół. Kościół i jego liturgia noszą w sobie symbol/obraz wewnętrznej jedności i miłości Osób Boskich, ale też objawiają posłannictwo poszczególnych Osób na zewnątrz. Kardynał Tomáš Špidlík ukazuje to na podstawie teologii Ojców Kościoła w odniesieniu do nauczania Soboru Watykańskiego II. Teologia liturgiczna przedstawia trynitarne źródło chrześcijańskiej miłości i jedności oraz chrześcijańskiej solidarności. Komunia Osób Trójcy Świętej objawia się zwłaszcza w Eucharystii jako źródło wszelkiej jedności. Objawia ona przejście od jedności trynitarnej do jedności wewnątrzkościelnej i między poszczególnymi wspólnotami eklezjalnymi, aż po wszelkie więzi międzyludzkie.

Liturgy does not only express the events of salvation in the perspective of the heavenly liturgy. Beyond its causative dimension − that is, its action ex opero operato − with respect to the saving mystery of God, it is a symbol of this same mystery, an image, even, of it. In this context the imagery of the liturgy must be properly understood, and to this end, the significance also of the attributed symbol. Alexander Schmemann says that in the original understanding, a symbol is a manifestation and a presence of another reality, which in given conditions may not be exhibited other than in and through this reality. An external likeness between the visible dimension of the symbol and the thing it actually symbolizes, while not essential, and can sometimes even trivialize the symbol, is not however uncommon. This pertains particularly to the Church itself and its liturgy, where symbolism has been shaped by salvation history and has a source of its own in Sacred Scripture. Thus it is possible, and even necessary, to speak of the symbolic imagery of the whole liturgical celebration. The Church and its liturgy are a reflection of the Most Holy Trinity, since they are the common action of the three Divine Persons. The Church is the principle tool of the work of salvation and its continuation in time, but it also carries within it an internal symbol/image of the unity and love of the Persons of the Most Holy Trinity and their outward mission/message. Cardinal Tomáš Špidlík shows this on the basis of the theology of the Fathers of the Church in relation to the teachings of Vatican II. Liturgical theology presents the trinitarian source of Christian love and unity as well as Christian solidarity. The communion of the Persons of the Holy Trinity, revealing itself in every liturgy and especially in the Eucharist, is the source of all unity − from unity within the Church and between particular ecclesial communities to every type of human connection.