Kuchnia jako laboratorium edukacji STEM w przedszkolu - od eksperymentu do ścieżki uczenia się

Artykuł został napisany w ramach projektu Erasmus+ „Kitchen Lab 4 Kids”. Celem prezentacji jest przedstawienie umiejętności STEM oraz ich związków z myśleniem naukowym. Umiejętności STEM zostały zdefiniowane jako ponadprzedmiotowe meta-kompetencje stanowiące podstawę procesu całożyciowego uczenia się, angażowane podczas rozwiązywania ważnych, międzydyscyplinarnych problemów, ale zarazem nie należące do żadnej konkretnej dyscypliny naukowej. Umiejętności te są często opisywane jako umiejętności XXI wieku niezbędne dla funkcjonowania i rozwoju w nowoczesnym, nieprzewidywalnym i podlegającym gwałtownym zmianom społeczeństwie. Artykuł przekonuje, że rozwój takich umiejętności jest zakorzeniony we wczesnym dzieciństwie i powinien być wspierany w edukacji przedszkolnej z wykorzystaniem narzędzi i środków dostępnych w każdej przedszkolnej kuchni. Typowe „kuchenne” umiejętności, wykorzystywane w toku gotowania i przetwarzania żywności mają z natury naukowy charakter, ponieważ oparte są na rozumieniu fizycznych i chemicznych procesów i pojęć, np. odmierzaniu składników, rozumieniu proporcji między nimi, obserwowaniu zmian w stanie skupienia materii (przejścia od stanu stałego do ciekłego i odwrotnie), barwieniu żywności z wykorzystaniem naturalnych barwników, wykorzystywaniu fermentacji do pieczenia chleba etc. Rozumienie tych i podobnych im procesów może wspierać rozwój myślenia naukowego we wczesnym dzieciństwie. 

The article has been written within the Erasmus+ project entitled “Kitchen Lab 4 Kids”. The aim of this presentation is to present STEM skills and their connections with scientific thinking. STEM skills are described as interdisciplinary meta-competences underlying the life-long learning process, employed in the process of solving meaningful, interdisciplinary problems, but not belonging to any particular scientific discipline. They are often referred to as 21st -century skills necessary for the functioning and development in modern, unpredictable and rapidly changing societies. This paper argues that the development of such skills is deeply rooted in early childhood and should be supported in a preschool environment with the use of tools and means available in every preschool kitchen. Typical “kitchen” skills, used while cooking and food processing, are scientific by nature because they are based on understanding chemical and physical processes / concepts, e. g.  weighing ingredients, understanding the proportions of the ingredients, observing the state of matter transformations (from solid to liquid and vice versa), coloring food with natural pigments, using fermentation to bake bread, etc. Comprehending these and similar processes can support the development of scientific thinking in early childhood.