W czterdziestolecie sankcji wobec Iranu. Analiza przyczyn i skutków polityczno-gospodarczych: 1979–2019

Artykuł ma na celu ocenę skuteczności sankcji stosowanych przez państwa Zachodu wobec Iranu w okresie 40 lat (1979–2019). We wstępie postawiono hipotezę, że skoordynowane sankcje Stanów Zjednoczonych i państw europejskich mogą doprowadzić do osiągnięcia głównego celu wobec Iranu: ograniczenia programu nuklearnego rozwijanego przez to państwo. Program ten był postrzegany przez Zachód jako poważne zagrożenie bezpieczeństwa międzynarodowego. Przedstawiono powody nałożenia sankcji na Iran przez USA, ewolucję stanowiska europejskiego wobec ich stosowania oraz mechanizmy i skutki współpracy państw Zachodu w wywieraniu presji gospodarczej na Iran. Oceniono realizację amerykańskich i europejskich celów sankcji, tak, by zrozumieć powody wycofania się w 2018 r. Stanów Zjednoczonych z podpisanego w 2015 r. porozumienia z Iranem.

The article aims to evaluate the effectiveness of sanctions administered by Western countries against Iran over a period of forty years (1979–2019). It is hypothesised that coordinated sanctions by the United States and European countries could enable them to achieve the main goal: curtail Iran’s nuclear programme, which is perceived by the West as a serious threat to international security. The paper presents the reasons for the United States imposing sanctions on Iran, the evolution of the European position on the validity of their administration, and the mechanisms and effects of Western countries’ cooperation in exerting economic pressure on Iran. It also evaluates the implementation of U.S. and European sanction objectives in order to determine the reasons for the withdrawal of the United States in 2018 from the 2015 agreement signed with Iran.