Muzea przemysłowe w Krakowie i we Lwowie. Geneza i pierwszy okres działalności (1868–1914)

Artykuł przedstawia wczesną działalność galicyjskich muzeów przemysłowych w Krakowie i we Lwowie. Jest ona analizowana jako przykład twórczej adaptacji w prowincjonalnych ośrodkach imperiów modeli i wzorców wypracowanych w ówczesnych europejskich stolicach. Szczególną uwagę zwracono na obywatelski charakter obu instytucji oraz ich rolę w kształtowaniu tożsamości miejskich, regionalnych i narodowych. Choć oba analizowane muzea wzorowane były na przykładach zagranicznych, a zwłaszcza South Kensington Museum i Imperial-Royal Museum of Art and Industry, odwoływały się do ich statutów i programów, prowadziły z instytucjami w Wiedniu i innych ośrodkach Cesarstwa ożywioną wymianę naukową, należały do sieci muzeów przemysłowych w Cesarstwie, to każde z nich miało swój odrębny rys lokalny, kształtowany dzięki zaangażowaniu miejskich stowarzyszeń, instytucji i obywateli.

The article discusses the early stages in the activity of industrial museums founded in Kraków and Lviv. The issue is analyzed as an example of creative adaptation of models and blueprints developed in the erstwhile European capitals to the reality of provincial imperial centers. The article puts emphasis on the civic character of both institutions and their role in shaping urban, regional, and national identities. Both of the discussed museums followed European models, having particularly close connections to the South Kensington Museum and the Imperial-Royal Museum of Art and Industry in Vienna and referring to it in their statutes and program activities; they also engaged in vibrant scientific exchange with institutions in the capital and other cities of the Empire and formed part of the imperial network of industrial museums. Nonetheless, the museum in Kraków and Lviv displayed uniquely local elements, developed thanks to the involvement of municipal associations, institutions, and residents.