Sten Nadolny und die Kunst der Lebensbeschreibung

Im Autobiographiediskurs spielen Romane bisher keine nennenswerte Rolle als theoretische Impulsgeber. Der vorliegende Beitrag zeigt, dass STEN NADOLNYS Selim oder Die Gabe der Rede eine autofiktionale Situation im inneren der diegetischen Welt erzeugt und sich damit für die Reflexion autobiographietheoretischer Problemkontexte eignet. Mit Rekurs auf Kristevas Überlegungen zur Selbst-Fremdheit werden die ‚autofiktionalen‘ Schreibakte vorgeführt, die das Individuum auch vom Fremden her erschreiben. Als dezentrierte Selbstlebensbeschreibung überschreitet NADOLNYS Roman damit gängige Formen der Autofiktion.

W rozważaniach nad autobiografią gatunek powieściowy odgrywał do niedawna mało istotną rolę jako przedmiot badań. Artykuł pokazuje, że powieść STENA NADOLNEGO Selim oder Die Gabe der Rede tworzy w świecie przedstawionym sytuację autofikcjonalną. Tym samym można ten utwór poddać teoretycznej refleksji w odniesieniu do autobiografii. W kontekście rozważań Julii Kristevy na temat obcości podmiotu wobec samego siebie, przedstawione zostają autofikcjonalne strategie pisarskie, które wywodzą autobiografię od ‚obcego’. Powieść NADOLNEGO – można ją nazwać ‚zdezorientowanym’ opisem samego siebie – przekracza wobec tego tradycyjne formy autofikcji.

Discourse concerning autobiography does not usually include novels as material for theoretical study. This article demonstrates how STEN NADOLNY’S novel Selim oder Die Gabe der Rede creates an autofictional situation within a diegetic world; therefore it may be a subject of reflection on theoretical problems associated with autobiography. In the context of Julia Kristeva’s deliberations on self-alienation, the Author discusses ‘autofictional’ acts of writing that describe the self through the ‘other’. As decentered life-writing, NADOLNY’S novel transcends common forms of autofiction.