Potrzeby, możliwości i konteksty wprowadzenia do nauczania języka polskiego jako obcego treści związanych z prawami człowieka

Artykuł omawia wprowadzenie tematyki związanej z prawami człowieka do cyklu kształcenia językowego cudzoziemców na zajęciach języka polskiego jako obcego. Prezentowane refleksje bazują na wynikach projektów realizowanych na Uniwersytecie Zielonogórskim w latach 2017–2020. Odbiorcami tych działań są głównie dorośli cudzoziemcy, którzy z dużym entuzjazmem i obopólną korzyścią przyjmują poszerzenie treści nauczania o zagadnienia z praw człowieka. Rozmowa na te tematy zawsze wiąże się z ujawnianiem przyjętej przez słuchaczy (świadomie lub nie) ideologii, filozofii społecznej. Aktywizuje słuchaczy i pozwala płynnie przejść od nauczania słownictwa i struktur gramatycznych do względnie naturalnej komunikacji. Wydaje się korzystne poszerzenie słownictwa tematycznego i ról komunikacyjnych o te formy, które uczyłyby zachowań komunikacyjnych potrzebnych cudzoziemcom w rozmaitych sytuacjach, w których może dochodzić do łamania ich praw. Wprowadzenie elementów wiedzy z zakresu praw człowieka do nauczania języka polskiego może stwarzać szeroką i funkcjonalną podstawę do dialogu międzykulturowego, który ma duży wpływ na motywację do nauki, kształtuje postawę aktywności i otwartości, a także wzbogaca interakcję. 

The article discusses the introduction of subjects related to human rights to the language training cycle of foreigners studying Polish as a foreign language. The presented reflections are based on the results of projects implemented at the University of Zielona Góra in the period of 2017-2020. The recipients of these activities are mainly adult foreigners who, with great enthusiasm and mutual benefit, accept the extension of teaching content to include human rights issues. Talking on these topics is always associated with revealing the ideology and social philosophy adopted by the listeners (consciously or not). It activates listeners and allows for seamlessly transition from teaching vocabulary and grammar structures to relatively natural communication. It seems beneficial to expand the thematic vocabulary and communication roles by those forms that would teach the communication behaviours needed by foreigners in various situations in which their rights may be violated. The introduction of elements of human rights knowledge to teaching Polish language can create a broad and functional basis for intercultural dialogue, which has a great impact on learning motivation, shapes attitudes of activity and openness, and enriches interaction.