Miasta, choć są określane jako siła napędowa gospodarek, funkcjonują w zmiennych uwarunkowaniach, w tym kryzysogennych. Oprócz wykazywanego szerokiego zakresu rodzajowego przemian, ważny jest też niejednokrotnie ich symultaniczny przebieg. Część ośrodków miejskich charakteryzuje potencjał dostosowawczy, inne podlegają szeroko rozumianej degradacji. Tak więc konieczne staje się permanentne przystosowywanie ich struktur w kontekście osiągania (w tym utrzymywania) rozwoju lokalnego. W konsekwencji istotne jest zwiększanie dorobku naukowego na temat reagowania systemów miast na zaburzenia (co nieraz wymaga podejścia o charakterze jednostkowym).
Problematyka artykułu dotyczy diagnozowania rezyliencji miejskiej z zaakcentowaniem podejścia ewolucyjnego. Główny cel badawczy nawiązuje do identyfikacji ram koncepcyjnych rezyliencji miejskiej, a także do przykładowych sposobów jej diagnozowania, w tym w podejściu ewolucyjnym. Został on zdekomponowany na pięć celów cząstkowych:
– zdefiniowanie rezyliencji miejskiej wraz z przeglądem podejść badawczych występujących w ramach koncepcji rezyliencji miejskiej;
– uszczegółowienie perspektyw badawczych w zakresie podejścia ewolucyjnego, odnoszących się do koncepcji rezyliencji miejskiej z zaakcentowaniem modelu cyklu adaptacyjnego;
– zarys kontekstu badawczego i jednocześnie sposobów diagnozowania rezyliencji miejskiej z wyróżnieniem poszczególnych podejść badawczych;
– przeanalizowanie ustrukturyzowanych przykładów diagnozowania rezyliencji miejskiej w podejściu ewolucyjnym;
– zaproponowanie nowej w polskich warunkach metodyki, służącej określaniu rezyliencji miejskiej według podejścia ewolucyjnego w ramach modelu cyklu adaptacyjnego (w wymiarze ekonomiczno‑technologicznym).
Możliwe stało się więc określenie standardów w obszarze dotychczasowych badań rezyliencji miejskiej, jak również na rzecz przyszłych publikacji naukowych oraz opracowań na potrzeby praktyki gospodarczej. Ponadto na ich podstawie została zaproponowana nowa w polskich warunkach metodyka, służąca określaniu rezyliencji miejskiej. Stanowi ona próbę adaptacji elementów badań zagranicznych, wzbogacając badania krajowe.
Warstwa metodyczna badania obejmuje kwerendę bibliograficzną w zakresie literatury dotyczącej koncepcji rezyliencji miejskiej. Dotyczy ona publikacji zarówno polskich, jak i zagranicznych ośrodków badawczych.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, iż metody zorientowane na diagnozowanie rezyliencji miejskiej charakteryzuje brak jednolitości. W związku z tym zastosowanie tej koncepcji w stosunku do licznych aspektów dotyczących rozwoju miast jest różnorodne. Dążąc do uporządkowania przedmiotowych kwestii, zaproponowano metodykę wspomagającą diagnozowanie rezyliencji miejskiej w wymiarze ekonomiczno-technologicznym. Została ona oparta na ustrukturyzowanych metodach badawczych wykorzystanych w kilku przywołanych pozycjach literaturowych. Dodatkowo jest ona użyteczna do podejmowania dalszych, bardziej zaawansowanych badań nad rezyliencją miejską, tj. ukierunkowanych na konkretny kontekst. Docelowo zostaną przeprowadzone badania w odniesieniu do wpływu projektów biznesowych realizowanych na terenach poprzemysłowych w miastach na rezyliencję miejską. Tym samym artykuł przedstawia badania, których część można uznać za pilotażowe, stanowią bowiem punkt wyjścia do przeprowadzenia dalszych badań nad rezyliencją miejską, w tym nad jej opomiarowywaniem.
Cities, although defined as the driving force of economies, function in changing conditions, including crisis-generating. In addition to their broad generic range, their simultaneous course is also important. Some cities are characterized by the adaptation potential, but others are subject to broadly understood degradation. Nevertheless, it becomes necessary to constantly adapt their structures in the context of the attainment (including maintenance) of local development. As a consequence, it is important to increase the scientific achievements on the response of city systems to disturbances (which often requires an individual approach).
Therefore, the subject of the article concerns the diagnosis of urban resilience with an emphasis on the evolutionary approach. The main research goal refers to the identification of the conceptual framework of urban resilience, as well as examples of ways to diagnose it, including in the evolutionary approach. It has been decomposed into five sub‑goals:
– defining urban resilience with an overview of research approaches within the urban resilience concept;
– detailing the research perspectives in the field of the evolutionary approach relating to the concept of urban resilience with emphasis on the model of the adaptation cycle;
– outline of the research context and, at the same time, ways of diagnosing urban resilience, distinguishing individual research approaches;
– analysing structured examples of diagnosing urban resilience in the evolutionary approach;
– proposing a new methodology in Polish conditions for determining urban resilience according to the evolutionary approach within the adaptation cycle model (in the economic and technological dimension).
Thus, it became possible to define the standards adopted in the field of urban resilience research to date, as well as for future scientific publications and studies for the needs of economic practice. Moreover, on their basis, a new method was proposed for determining urban resilience in Polish conditions. It is an attempt to adapt elements of foreign research enriching domestic research.
The methodological layer of the research includes a desk research in the field of literature concerning the concept of urban resilience. It applies to both Polish and foreign research centers. On the basis of the conducted research, the author states that the methods oriented at diagnosing urban resilience are characterized by a lack of uniformity. Consequently, the concept is applied in a variety of ways to a wide range of aspects of urban development. In order to organize the issues in question, a methodology is proposed to support the diagnosis of urban resilience in the economic and technological dimension. It was based on structured research methods used in several of the references cited. Additionally, it is useful for undertaking further, more advanced studies on urban resilience, i.e. context-oriented. Ultimately, research will be conducted on the impact of business projects implemented in post-industrial areas in cities on urban resilience. Thus, the article presents research, some of which can be considered as an additional pilot. They constitute a starting point for further research on urban resilience, including its measurement.
