Zło konieczne, substytut, szansa – wykorzystanie komunikatora Skype w badaniach jakościowych

Celem artykułu jest omówienie techniki wywiadów swobodnych online w szczególnej formie wywiadów prowadzonych za pośrednictwem komunikatora Skype. Choć są one coraz częściej wykorzystywane w badaniach jakościowych, budzą u badaczy mieszane reakcje – od postrzegania ich jako szansy, (nie)pełnowartościowego zamiennika wywiadu twarzą w twarz, po wręcz zagrożenie dla jakości badań. Na podstawie literatury przedmiotu w artykule omówione zostaną cechy wywiadu za pośrednictwem Skype’a, jego zalety i ograniczenia tak z perspektywy badacza, jak i uczestników badania. Przedstawione zostaną także wyniki porównań wywiadów online z tradycyjnymi, których dokonali badacze wykorzystujący w swoich projektach obie te techniki. W bardziej szczegółowy sposób omówiona zostanie kwestia relacji badacza z rozmówcą oraz dylematy etyczne związane z realizowaniem wywiadów zapośredniczonych przez Skype’a. Wskazane zostaną także warunki, kiedy tego rodzaju wywiad może być szczególnie przydatny.

The paper aims to introduce the technique of unstructured online interviews in a unique form whereby the interviews are conducted via Skype. Although qualitative researchers are using this technique more and more often, it evokes mixed reactions – from being seen as an opportunity, an (in)valuable substitute for face-to-face interviewing, to being even considered a threat to research quality. Based on the relevant literature, I will discuss the characteristics of the Skype interview as well as its advantages and limitations from the perspectives of both the researcher and the research participants. I will further demonstrate how researchers who have used this type of interview dealt with the said limitations. The results of comparing online interviews with face-to-face interviews by researchers who have used both techniques will also be presented. The relationship between the researcher and the interviewee – and the ethical issues related to the implementation of Skype-mediated interviews – will be expounded in more detail. Finally, I will indicate the necessary conditions as to when conducting this type of interview turns out to be the most beneficial.