Роман-травелог Гузель Яхиной Эшелон на Самарканд: от изживания исторической травмы к персональной мифологи

The article examines the novel Echelon to Samarkand by Guzel Yakhina, dedicated to the Soviet past and the theme of «great hunger» of the early 1920s, which is interpreted as a collective trauma; analyzes the chronotope of the way, semantics of nomination of chapters structuring the development of the plot, architectonics of the novel; reveals the mindset to create a text that includes elements of myth, fairy tale, parable, which promotes author’s personal mythology and determined the meta-genre specifics of the novel-travelogue. The analysis of the text shows that Yakhina's novel expression demonstrates a personal perception of the historical background of the disappeared country, «new historicism» in the understanding of the Soviet civilization.

Artykuł dotyczy powieści Guzel Jachiny Eszelon do Samarkandy poświęconej sowieckiej przeszłości i tematowi „wielkiego głodu” na początku lat 20., który interpretuje się jako zbiorową traumę. W analizie utworu uwzględniono chronotop drogi, semantykę nominacji rozdziałów, strukturyzację rozwoju fabuły, architekturę powieści. Przedstawiono też cel stworzenia tekstu, w którym elementy mitu, baśni, przypowieści przyczyniają się do stworzenia osobistej mitologii autora. Określono także metagatunkową specyfikę powieści podróżniczej. Z analizy tekstu wynika, że powieści Jachiny ukazują osobiste postrzeganie historycznej przeszłości nieistniejącego już kraju, „nowy historyzm” w objaśnieniu cywilizacji sowieckiej.

В статье рассматривается роман Гузель Яхиной Эшелон на Самарканд, посвященный советскому прошлому и теме «большого голода» начала 1920-х годов, который осмысливается как коллективная травма; рассматривается хронотоп пути, семантика номинации глав, структурирующей развитие сюжета, архитектоника романа; выявляется установка на создание текста, включающего в себя элементы мифа, волшебной сказки, притчи, что способствует реализации персональной мифологии автора и определило метажанровую специфику романа-травелога. Проведенный анализ текста свидетельствует о том, что романное творчество Яхиной демонстрирует личностное восприятие исторического прошлого исчезнувшей страны, «новый историзм» в осмыслении советской цивилизации.