Metody oceny wpływu kontekstu sytuacyjnego zadań operatorskich na ocenę ergonomiczności urządzeń sterowniczych

Dynamiczny rozwój kultury technicznej sprawia, że we współczesnych czasach ludziom w każdym wieku i niemal we wszystkich sytuacjach życiowych towarzyszą obiekty techniczne. Ich powszechność związana jest z coraz lepszym stopniem przystosowania do możliwości psychofizycznych człowieka. Ich konstrukcja stawia przed użytkownikiem wymagania, które w zależności od sytuacji mogą nawet w dużym zakresie obniżać komfort ich stosowania oraz efektywność działania użytkownika. Za ten często występujący brak równowagi między: wymaganiami obiektów technicznych i oczekiwaniami użytkowników odpowiada w znacznym stopniu element pośredniczący w komunikacji między tak rozumianymi stronami, zwany interfejsem a przede wszystkim warunki towarzyszące temu procesowi, tj. kontekst sytuacyjny, który towarzyszy wspomnianej interakcji. Stosowany powszechnie reżim systemów wytwórczych i systemów jakości może zapewnić wyprodukowanie ergonomicznych obiektów technicznych spełniających normy jakościowe, ale zakres sposobów ich wykorzystania przez człowieka pozostaje nieograniczony. Zakres ten jest związany z indywidualnymi (osobniczymi) predyspozycjami i warunkami, w jakich użytkownik wykorzystuje dany obiekt techniczny. Celem artykułu jest prezentacja wyników badań diagnozy ergonomicznej na stanowisku o wysokim poziomie obciążenia zadaniowego, gdzie zaobserwowano istotny wpływ kontekstu sytuacyjnego na ocenę ergonomiczności urządzeń sterowniczych. Publikacje naukowe z obszaru diagnozowania ergonomicznego systemów człowiek– technika dostarczają wiedzy pomocnej w ocenianiu istotnych czynników, które degradują ergonomiczność obiektów technicznych. Umożliwiają tym samym określenie znaczenia kontekstu sytuacyjnego dla skutecznego funkcjonowania człowieka.

The dynamic development of technical culture results in people of all ages and walks of life spending most of their life in the company of technical objects. These technical objects are characterized by a determined range of adaptation to human mental and physical abilities. Their construction presents requirements that might significantly lower ease of use or user efficiency – depending on the given situation. This frequently occurring imbalance between the requirements of technical objects and the expectations of their users often results from the element intermediating in the communication between these parties. This mediator is the interface, as well as the conditions surrounding this process, i.e. the socalled situational context that accompanies this interaction. The regimen of production systems and quality systems can ensure the production of ergonomic technical objects, however the range of ways for humans to use them remains unlimited. This range is connected to individual (personal) predispositions and the conditions in which the user is using the given technical object. Scientific publications from the field of ergonomic diagnosis of human-machine systems provide knowledge that is helpful in the assessment of important factors that reduce the ergonomic quality of technical objects. They facilitate establishing the importance of the situational context for the efficient functioning of man that uses technical objects in everyday practice and initiates interactions while controlling these objects.