XVI –wieczna Kronika Królestwa duńskiego, autorstwa Arilda Huitfeldta powstała na marginesie starań państwa o stworzenie nowoczesnej syntezy dziejów narodowych, mającej do spełnienia różnorakie polityczne cele, w odniesieniu do zagranicznego i krajowego odbiorcy. 9-tomowe dzieło omawia dzieje Danii od legendarnego króla Dana do roku 1559 (śmierć Chrystiana III). Napisane w języku narodowym, ma dość tradycyjną formę, bliską rocznikowi i kronice. Pozostaje historią pragmatyczną, realizującą polityczne, dydaktyczne i moralizatorskie cele. Mimo wielu słabości, historia ta przyniosła wizję dziejów Danii, kształtującą mentalność wielu pokoleń duńskich elit w epoce nowożytnej. Kronika jest świadectwem poszerzania się horyzontów elit duńskich tego czasu, które reprezentuje autor dzieła, magnat i kanclerz Korony, Arild Huitfeldt. Większe zainteresowanie Polską w tym kręgu mogło być skutkiem polsko-duńskich zbliżeń na tle skomplikowanego układu politycznego północnej Europy, splotu interesów i konfliktów (Polska – Dania – Szwecja – Zakon Krzyżacki – Gdańsk – Hanza – Marchia Brandenburska – Cesarstwo). Celem artykułu jest ukazanie, jakie informacje o Polsce i jej dziejach znane były wykształconym elitom duńskim tego okresu. Tradycyjny kształt dzieła rzutuje na dobór przekazów, który cechuje przemieszanie informacji ważnych z błahymi. Informacje o Polsce w większości mają charakter rozproszonych wzmianek, dotyczących takich zdarzeń jak dynastyczne mariaże, dwustronne traktaty, wojny i bitwy oraz pojedyncze, czasem „sensacyjne” fakty. Narracja bardziej rozbudowana pojawia się w odniesieniu do nowszych dziejów, w przypadku m. in. wojny trzynastoletniej. Pewne polonicum, choć akurat nie związane z rzeczywistymi faktami, zostało użyte w kry- tyce króla Chrystiana II. Znający realia systemu politycznego Rzeczpospolitej kanclerz używał polskiego przykładu w opisie ustroju Danii, który uważał za podobny.
The enormous 16th century book Chronicle of the Kingdom of Denmark, written in vernacu- lar, is a testament to several features typical of that period’s historiography. As a utilitarian history it was supposed to deliver moral and political lessons and arguments. It has a tra- ditional form, in many parts annalistic. Despite several weaknesses, the work became very popular reading for generations of Danish nobility, influencing the development of histori- cal consciousness. The Chronicle is also evidence of broadening the horizons of Danish elites, a group to which the author, the Chancellor of the Realm and the magnate, belonged. The paper presents information concerning Poland, included in the book. The fact that it was so could be simply a result of historical methods applied in this period (among others, copying and repeating sources), but it could be caused also by growing interests in Poland, seen as a partner in regional politics with the Baltic Sea as the centre. Some closer connections be- tween Poland and Denmark, mainly in the 15th and the 16th centuries, could be connected with the network of conflicts and alliances among such political entities as: the Teutonic Order, the Holy Empire, Brandenburg, the Hanseatic League, Gdańsk and the whole of Po- merania. Most of the notes are scattered, rather short and do not create a comprehensive whole. In the case of more recent history, the narrative has a much more well-developed character (like for instance the case of the Thirteen Years’ War). Some Polish context (prob- ably fictitious) became useful when the author had to criticise King Christian II. Huitfeldt was also well-informed about the political system of the Commonwealth and included the information when writing about the Danish system, presenting both as similar.
