Specyfika wyrokowania w kanonicznym procesie skróconym o nieważność małżeństwa

Proces skrócony o nieważność małżeństwa jest jednym z najważniejszych punktów reformy przeprowadzonej przez papieża Franciszka na mocy motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus. Ta nowa instytucja przypisuje biskupowi diecezjalnemu bardzo bezpośrednią i decyzyjną rolę, która podkreśla jego znaczenie jako pierwszego sędziego w Kościele partykularnym, który został mu powierzony. Według MIDI sędzią powinien być ustanowiony osobiście biskup, który mocą swego zadania pasterskiego daje największą gwarancję katolickiej jedności z Piotrem w wierze i dyscyplinie. W procesie skróconym o nieważność małżeństwa biskup diecezjalny, po konsultacji z instruktorem i asesorem, rozważywszy uwagi obrońcy węzła i wnioski obrończe stron, gdy takie zgłoszono, jeżeli osiągnął moralną pewność co do nieważności małżeństwa, powinien wydać wyrok. Biskup nie podejmuje decyzji w oparciu o subiektywną opinię, ale na podstawie osądu o tym, co jest pewne i możliwe do udowodnienia na gruncie dowodów i argumentów przedstawionych w procesie. Jedynym ostatecznym rozstrzygnięciem, jakie biskup może wydać jest orzeczenie nieważności małżeństwa, które staje się wykonalne, gdy nie zostanie zgłoszona apelacja, po piętnastu dniach od publikacji wyroku. Nie ma zatem miejsca na wyrok negatywny, ponieważ gdy biskup nie osiągnie moralnej pewności co do nieważności małżeństwa, wydaje dekret i przekazuje sprawę do procesu zwykłego.

The briefer process of the nullity of marriage is one of the most important reform introduced by Pope Francis in motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus. This new institution attributes to the diocesan bishop a very direct and decisive role which emphasizes his importance as a first judge in the particular Church for which he was entrusted. According to MIDI the judge is to be the bishop himself, who, due to his pastoral office, is with Peter the greatest guarantor of Catholic unity in faith and discipline. In the briefer process of the nullity of marriage the diocesan bishop, having consulted with the instructor and the assessor and having considered the observations of the defender of the bond and, if there are any, the defense briefs of the parties, is to issue the sentence, if moral certitude about the nullity of marriage is reached. The bishop does not reach his decision based on a subjective opinion but on a judgment about what is certain and possible to proof on the basis of the evidence and arguments that have been presented in the process. The only definitive decision the bishop may make is that the nullity of marriage is established, which decision is executable if it is not appealed after fifteen days from publication of the definitive sentence. There is no room for a negative sentence because when the bishop is not morally certain of nullity of marriage then he issues a decree and refers the case to the ordinary method.